Σ.Τ.Ε. 159/2006

Απαλλαγή από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης. Κυκλοφορία οχήματος από πρόσωπο που δεν τυγχάνει της προβλεπομένης από το άρθρο 84, παρ. 2 του Ν. 2127/1993 προσωρινής απαλλαγής
Συμβουλίου της Επικρατείας (Β΄ τμήματος)

Αριθ. απόφασης: 159/2006

Πρόεδρος: Ηλ. Παπαγεωργίου, Σύμβουλος ΣτΕ

Εισηγήτρια: Ε. Σκούρα, Πάρεδρος ΣτΕ

Τελωνειακά θέματα ειδικός φόρος κατανάλωσης – απαλλαγές (Ν. 2127/1993, άρθρα 75, 88).

Απαλλαγή από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης. Κυκλοφορία οχήματος από πρόσωπο που δεν τυγχάνει της προβλεπομένης από το άρθρο 84, παρ. 2 του Ν. 2127/1993 προσωρινής απαλλαγής: Για την επιβολή του σχετικού προστίμου ως κατοχή και κυκλοφορία οχήματος, κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων, νοείται αυτή που έχει κάποια διάρκεια και όχι όταν απλώς πρόκειται για οδήγηση του οχήματος όλως περιστασιακά, οπότε, στην περίπτωση αυτή, δεν επιβάλλεται πρόστιμο.

Λόγω σπουδαιότητας παραπέμπεται η υπόθεση στην 7μελή σύνθεση του τμήματος.

[…] 3. Επειδή στο άρθρο 75 του Ν. 2127/1993, με τίτλο “Εναρμόνιση προς το κοινοτικό δίκαιο του φορολογικού καθεστώτος των πετρελαιοειδών προϊόντων, αλκοόλης και αλκοολούχων ποτών και βιομηχανοποιημένων καπνών και άλλεs διατάξεις” (Α 48), όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο, πριν την κατάργησή του από το άρθρο 29 του Ν. 2682/1999 (Α 16), ορίζονται τα εξής: “Αντικείμενο του φόρου: 1. Αυτοκίνητα οχήματα και μοτοσικλέτες, που πληρούν τις προϋποθέσεις των άρθρων 9 και 10 της Συνθήκης ΕΟΚ και αποστέλλονται ή μεταφέρονται στο εσωτερικό της χώρας από άλλα κράτη-μέλη της Κοινότητας, υπόκεινται στον ειδικό φόρο κατανάλωσης που προβλέπεται για τα εισαγόμενα ή εγχωρίως παραγόμενα αντίστοιχα οχήματα”, στο άρθρο δε 84, παρ. 2 του ίδιου νόμου ορίζεται ότι “Η απαλλαγή από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης, που παρέχεται από τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις, στα οχήματα που εισάγονται προσωρινά από τρίτες χώρες και τίθενται στο τελωνειακό καθεστώς της προσωρινής εισαγωγής με τον όρο της επανεξαγωγής, εφαρμόζεται, ανάλογα, υπό τους αυτούς όρους και προϋποθέσεις και στα οχήματα του άρθρου 75, που αποστέλλονται ή μεταφέρονται από άλλα κράτη-μέλη της Κοινότητας, για να χρησιμοποιηθούν προσωρινά στο εσωτερικό της χώρας”. Περαιτέρω, στο άρθρο 88 του ίδιου ως άνω νόμου, όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο, ορίζονται τα εξής: “1. Η με οποιονδήποτε τρόπο διαφυγή ή απόπειρα διαφυγής της καταβολής των οφειλόμενων φόρων και λοιπών επιβαρύνσεων, καθώς και η μη τήρηση των διατυπώσεων που προβλέπονται από το νόμο, με σκοπό τη μη καταβολή των άνω φόρων και λοιπών επιβαρύνσεων, χαρακτηρίζονται και τιμωρούνται, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 89 και επ. του Ν. 1165/1918 περί Τελωνειακού Κώδικα. 2. Ανεξάρτητα από την εφαρμογή των διατάξεων της προηγούμενης παραγράφου επιβάλλονται και τα παρακάτω, κατά περίπτωση, πρόστιμα: α… ζ [προστέθηκε με το άρθρο 16, παρ. 1, περ. δ του Ν. 2227/1994 (Α 129)]. Σε περίπτωση κατοχής ή κυκλοφορίας οχήματος του άρθρου 75 από πρόσωπο που δεν τυγχάνει της προβλεπόμενης από την παρ. 2 του άρθρου 84 προσωρινής απαλλαγής, πρόστιμο ως εξής: …από 1.601 μέχρι 2.000 κυβικά εκατοστά, τρία εκατομμύρια (3.000.000 δρχ.) … Η ισχύς της παρούσας διάταξης αρχίζει από 1/1/1993”. Εξάλλου, με τη διάταξη της παρ. 41 του άρθρου 13 του Ν. 2386/1996 (Α΄ 43) προστέθηκε νέο εδάφιο μετά το πρώτο εδάφιο της περίπτωσης ζ της παραγράφου 2 του άρθρου 88 του Ν. 2127/1993, ως εξής: “Σε περίπτωση οδήγησης οχήματος που κυκλοφορεί στη χώρα κατ΄ εφαρμογή της παραγράφου 2 του άρθρου 88 του Ν. 2127/1993, ως εξής: “Σε περίπτωση οδήγησης οχήματος που κυκλοφορεί στη χώρα κατ΄ εφαρμογή της παραγράφου 2 του άρθρου 84, από άλλο μη δικαιούχο πρόσωπο, το ανωτέρω πρόστιμο, ανεξάρτητα από τον κυλινδρισμό του οχήματος, περιορίζεται στις διακόσιες πενήντα χιλιάδες (250.000) δραχμές, με την προϋπόθεση ότι το δικαιούχο πρόσωπο βρισκόταν στη χώρα κατά το χρόνο που συντελέστηκε η παράβαση”, στην παράγραφο δε 42 του ίδιου άρθρου ορίστηκε ότι: “Οι διατάξεις του δεύτερου εδαφίου της περίπτωσης ζ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 88, όπως αυτές προστέθηκαν με την προηγούμενη παράγραφο, εφαρμόζονται και για υποθέσεις που εκκρεμούν στις τελωνειακές αρχές και στα διοικητικά δικαστήρια οποιουδήποτε βαθμού…”. Τέλος, με την παρ. 13 του άρθρου 2 του Ν. 2443/1996 (Α 265), αντικαταστάθηκε, μεταξύ άλλων, η ως άνω περ. ζ της παρ. 2 του άρθρου 88 του Ν. 2127/1993 και ορίστηκε ότι το κατ΄ αυτήν επιβαλλόμενο πρόστιμο για τα από 1.601 κυβικά εκατοστά και άνω οχήματα ανέρχεται σε δύο εκατομμύρια (2.000.000) δραχμές. Με την ίδια διάταξη προστέθηκε επίσης περίπτωση η΄ στην παρ. 2 του άρθρου 88 του Ν. 2127/1993, με το ακόλουθο περιεχόμενο: “Σε περίπτωση οδήγησης οχήματος, που κυκλοφορεί στη χώρα, κατ΄ εφαρμογή της παραγράφου 2 του άρθρου 84 από άλλο μη δικαιούχο πρόσωπο, πρόστιμο διακοσίων πενήντα χιλιάδων (250.000) δραχμών, εφόσον το δικαιούχο πρόσωπο βρισκόταν στη χώρα κατά το χρόνο που συντελέστηκε η παράβαση, διαφορετικά το πρόστιμο αυτό διπλασιάζεται”.

4. Επειδή, κατά την έννοια των διατάξεων που παρατέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, το κατ΄ αυτές πρόστιμο επιβάλλεται σε περίπτωση κατοχής ή κυκλοφορίας οχήματος από πρόσωπο που δεν απαλλάσσεται προσωρινά από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης κατά τις διατάξεις του άρθρου 84, παρ. 2 του Ν. 2127/1993. Ως κατοχή και κυκλοφορία του οχήματος, κατά την έννοια των εν λόγω διατάξεων, νοείται η κατοχή ή κυκλοφορία του οχήματος από πρόσωπο, στο οποίο έχει παραχωρηθεί η χρήση και εκμετάλλευσή του (ΣΕ 109/2004), εφόσον αυτή έχει κάποια διάρκεια και όχι όταν απλώς πρόκειται για οδήγηση του οχήματος όλως περιστασιακά, της κατά τα ανωτέρω εννοίας της ως άνω διατάξεως μη αναιρουμένης από την θέσπιση, μεταγενεστέρως, των ως άνω διατάξεων των παρ. 41 και 42 του άρθρου 13 του Ν. 2386/1996. Κατά τη γνώμη όμως του Συμβούλου Α. Βώρου και της Παρέδρου Α. Σδράκα, ως κατοχή και κυκλοφορία του οχήματος νοείται η έστω και άπαξ οδήγηση του οχήματος.

5. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, το Διοικητικό Εφετείο δέχθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση τα εξής: σε βάρος του ήδη αναιρεσιβλήτου επιβλήθηκε με την 267/1995 πράξη του Διευθυντή της ΔΙΠΕΑ πρόστιμο 3.072.000 δρχ., διότι την 18/5/1995 κατελήφθη από υπαλλήλους της ΔΙΠΕΑ, επί της οδού Ιασωνίδου, στο Ελληνικό Αττικής, να οδηγεί ένα αυτοκίνητο AUDI, ιδιοκτησίαs Ού…… Kο…., γερμανίδας υπηκόου, με ολλανδικές πινακίδες και με αριθμό κυκλοφορίας ΚΝ….., ενώ είναι μόνιμος κάτοικος Ελλάδας. Κατά της αποφάσεως του πρωτοδικείου, με την οποία απορρίφθηκε η ασκηθείσα προσφυγή του, ο αναιρεσίβλητος άσκησε έφεση, με την οποία προέβαλε, επαναλαμβάνοντας σχετική αιτίαση της προσφυγής, ότι δεν κατείχε ούτε κυκλοφορούσε το επίδικο αυτοκίνητο, με την έννοια ότι είχε τη χρήση και εκμετάλλευση αυτού, αλλά το χρησιμοποίησε για μία και μοναδική φορά, λόγω ανωτέρας βίας, εξαιτίας βλάβης του δικού του αυτοκινήτου. Το εφετείο δέχθηκε ότι ιδιοκτήτρια και κάτοχος του εν λόγω αυτοκινήτου είναι η Ού….. Kο….., γερμανικής υπηκοότητας, μόνιμη κάτοικος αλλοδαπής, στην οποία έχει παραχωρηθεί η χρήση και η εκμετάλλευση αυτού και συνεπώς, ο αναιρεσίβλητος, εφόσον δεν κατελήφθη άλλοτε να οδηγεί το αυτοκίνητο αυτό, ώστε να δύναται να λεχθεί ότι το οδηγεί συστηματικά, είχε, κατά τον χρόνο της παράβασης, απλώς, σαν οδηγός, την πρόσκαιρη φυσική εξουσία επ΄ αυτού, και, ως μη νομέας ή κάτοχος του αυτοκινήτου, δεν υπόκειται σε πρόστιμο.

6. Επειδή, το Τμήμα φέρεται κατά πλειοψηφία προς τη γνώμη ότι η ανωτέρω κρίση του εφετείου είναι πλημμελώς αιτιολογημένη, διότι δεν προσδιορίζεται σε αυτή με σαφήνεια αν εν προκειμένω η οδήγηση του οχήματος από τον αναιρεσίβλητο έγινε μία μόνο φορά ή είχε κάποια διάρκεια. Λόγω όμως της σπουδαιότητας του ζητήματος, το Τμήμα κρίνει ότι η υπόθεση πρέπει να παραπεμφθεί στην επταμελή σύνθεσή του, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 14, παρ. 5 του Π.Δ. 18/1989 (Α΄ 8) και να ορισθεί εισηγητής η Πάρεδρος Ε. Σκούρα.