ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 104 (ΦΕΚ Α’ 237/7 Νοεμβρίου 2011)

Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας στην Οδηγία 2008/96/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 19ης Νοεμβρίου 2008 για τη διαχείριση της ασφάλειας των οδικών υποδομών.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Έχοντας υπόψη:
1. Τις διατάξεις α) του άρθρου 3 του Ν. 1338/1983 (Α΄ 34),όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 65 του Ν. 1892/1990 (Α΄ 101) και β) του άρθρου 4 του αυτού νόμου, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 6 παρ.4 του Ν. 1440/1984 (Α΄ 70) και τροποποιήθηκε, διαδοχικώς, με τα άρθρα 7 του ν.1775/1988 (Α΄ 101), 31 του ν.2076/1992 (Α΄ 130), 19 του ν. 2367/1995 (Α΄ 261), 22 του ν.2789/2000 (Α΄21) και 48 του ν. 3427/2005 (Α΄ 312) και 91 του ν.3862/2010 (Α΄ 113).
2. Τις διατάξεις του άρθρου 20 του ν. 2503/1997 «Διοίκηση, οργάνωση, στελέχωση της Περιφέρειας, ρύθμιση θεμάτων για την τοπική αυτοδιοίκηση και άλλες διατάξεις» (Α΄ 107).
3. Τις διατάξεις του άρθρου 90 του Κώδικα της νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα κυβερνητικά όργανα, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του Π.Δ. 63/2005 (Α΄ 98).
4. Τις διατάξεις του Π.Δ. 5/2011 (Α΄ 147). 5. Τις διατάξεις του Π.Δ. 66/2011 (Α΄ 148). 6. Τις διατάξεις του Π.Δ. 63/2011 (Α΄ 145). 7. Τις διατάξεις της αριθ. Υ350/8−7−2011 απόφασης του
Πρωθυπουργού «Καθορισμός αρμοδιοτήτων των Αναπληρωτών Υπουργών Οικονομικών Φίλιππου Σαχινίδη και Παντελή Οικονόμου» (Β΄ 1603).
8. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις του παρόντος προκαλούνται οι ακόλουθες δαπάνες:
Α. Επί του κρατικού προϋπολογισμού.
1. Ετήσια δαπάνη ύψους 9.500 ευρώ περίπου, η οποίακατά το τρέχον έτος ανέρχεται στο ποσό των 57.600 ευρώ περίπου. Η δαπάνη αυτή, τόσο κατά το τρέχον έτος όσο και κατά τα επόμενα έτη, θα καλύπτεται από τις πιστώσεις του προϋπολογισμού του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων (ΥΠΟΜΕΔΙ) (Ειδ. Φ. 31−210/ΚΑΕ ομάδων 0200,0800,1000).
2. Δαπάνη από την εφαρμογή των άρθρων 3, 5 και 6, το ύψος της οποίας εξαρτάται από πραγματικά γεγονότα, όπως ο απαιτούμενος αριθμός ελέγχων και ελεγκτών, που δεν μπορεί να προσδιοριστούν εκ των προτέρων και θα καλύπτεται από τις πιστώσεις του ανωτέρω προϋπολογισμού.
Β. Επί του προϋπολογισμού των Φορέων Υλοποίησης (ο.τ.α. Β΄ βαθμού, ν.π.ι.δ.).
Δαπάνη από την εφαρμογή των άρθρων 3, 5 και 6, το ύψος της οποίας εξαρτάται από πραγματικά γεγονότα, όπως ο απαιτούμενος αριθμός ελέγχων και ελεγκτών, που δεν μπορεί να προσδιοριστούν εκ των προτέρων και θα καλύπτεται από τις πιστώσεις του προϋπολογισμού των ανωτέρω Φορέων, κατά περίπτωση.
9. Την υπ’ αριθμ. Δ 105/2011 Γνωμοδότηση του Συμβουλίου της Επικρατείας
10. Τις 287 και 105/2011 Γνωμοδοτήσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας μετά από πρόταση του Υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, των Υπουργών Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων,
αποφασίζουμε:

Άρθρο 1
Σκοπός Αντικείμενο και πεδίο εφαρμογής (άρθρο 1 της Οδηγίας 2008/96/ΕΚ)

1. Σκοπός του διατάγματος αυτού είναι η προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας προς τις διατάξεις της Οδηγίας 2008/96/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 19ης Νοεμβρίου 2008 για τη διαχείριση της ασφάλειας των οδικών υποδομών.

2. Αντικείμενο του παρόντος είναι η καθιέρωση και η εφαρμογή διαδικασιών για τους ελέγχους και επιθεωρήσεις οδικής ασφάλειας, τις εκτιμήσεις των επιπτώσεων οδικής ασφάλειας, τη διαχείριση/ βελτίωση της ασφάλειας του διευρωπαϊκού οδικού δικτύου της χώρας, είτε αυτό είναι στο στάδιο της μελέτης είτε είναι στο στάδιο της κατασκευής είτε έχει παραδοθεί στην κυκλοφορία.

3. Οι διατάξεις του παρόντος δεν εφαρμόζονται στις οδικές σήραγγες οι οποίες καλύπτονται από την οδηγία 2004/54/ΕΚ η οποία έχει ενσωματωθεί στην εθνική νομοθεσία με το Π.Δ. 230/2007 (Α΄ 264).

Άρθρο 2
Ορισμοί (άρθρο 2 της Οδηγίας 2008/96/ΕΚ)
Για τους σκοπούς του παρόντος νοούνται ως:
1. «Διευρωπαϊκό Οδικό Δίκτυο» το οδικό δίκτυο, όπως αυτό ορίζεται στο τμήμα 2 του Παραρτήματος Ι της απόφασης αριθ. 1692/96/ΕΚ.
2. «Φορέας Ασφάλειας Οδικών Υποδομών (Φ.Α.Ο.Υ)» είναι η Δ/νση Ασφάλειας Οδικών Υποδομών που συστήνεται με το άρθρο 10 του παρόντος.
3. «Φορέας Υλοποίησης» είναι ο φορέας/υπηρεσία που είναι αρμόδιος για την εκπόνηση της μελέτης ή /και για την κατασκευή του νέου έργου ή για τις βελτιώσεις ή επεμβάσεις επί τμημάτων του διευρωπαϊκού οδικού δικτύου, οι οποίες επηρεάζουν την κυκλοφοριακή ροή.
4. «Φορέας Συντήρησης» είναι ο φορέας/υπηρεσία που είναι κάθε φορά αρμόδιος για τη συντήρηση του διευρωπαϊκού οδικού δικτύου.
5. «Εκτίμηση των Επιπτώσεων της Οδικής Ασφάλειας», η στρατηγική συγκριτική ανάλυση xctjv επιπτώσεων που έχει μία νέα οδός ή η ουσιαστική βελτίωση του υφισταμένου δικτύου στις επιδόσεις ασφαλείας του οδικού δικτύου.
6. «Έλεγχος της Οδικής Ασφάλειας», η ανεξάρτητη, λεπτομερής, συστηματική και τεχνική επαλήθευση της ασφάλειας των χαρακτηριστικών ενός οδικού έργου υποδομής, η οποία καλύπτει όλα τα στάδια, από τη μελέτη έως την αρχική λειτουργία του.
7. «Κατάταξη Τμημάτων Υψηλής Συγκέντρωσης Ατυχημάτων», η μέθοδος εντοπισμού, ανάλυσης και κατάταξης τμημάτων του οδικού δικτύου, τα οποία είναι σε λειτουργία επί περισσότερο από τρία έτη και στα οποία έχει σημειωθεί μεγάλος αριθμός θανατηφόρων ατυχημάτων συγκριτικά με την κυκλοφοριακή ροή.
8. «Κατάταξη, Ασφάλειας του Δικτύου», η μέθοδος για τον εντοπισμός την ανάλυση, και την κατάταξη τμημάτων του υφιστάμενου οδικού δικτύου, σύμφωνα με τη δυναμικότητα τους για αύξηση της ασφάλειας και μείωση του κόστους των ατυχημάτων.
9. «Επιθεώρηση Ασφαλείας», ο τακτικός περιοδικός έλεγχος των χαρακτηριστικών και των ελλείψεων που απαιτούν εργασίες συντήρησης για λόγους οδικής ασφαλείας.
10. «Κατευθυντήριες Γραμμές», οι οδηγίες που εκδίδονται και επικαιροποιούνται καθώς και τα μέτρα που λαμβάνονται από τον Φ.Α.Ο.Υ, τα οποία καθορίζουν τα στάδια που πρέπει να ακολουθούνται και τα στοιχεία που πρέπει να εξετάζονται κατά την εφαρμογή των διαδικασιών για τη διαχείριση της οδικής ασφαλείας που ορίζονται στο παρόν.
11. «Έργο Υποδομής» είναι το έργο κατασκευής νέας οδικής υποδομής ή ουσιαστικής βελτίωσης του υπάρχοντος διευρωπαϊκού δικτύου, το οποίο επηρεάζει την κυκλοφοριακή ροή.

Άρθρο 3
Αξιολόγηση των επιπτώσεων της οδικής ασφάλειας για έργα υποδομής (άρθρο 3 της Οδηγίας 2008/96/ΕΚ)

1. Η αξιολόγηση των επιπτώσεων οδικής ασφαλείας είναι υποχρεωτική για όλα τα Έργα Υποδομής του διευρωπαϊκού δικτύου.

2. Η αξιολόγηση των επιπτώσεων οδικής ασφαλείας πραγματοποιείται κατά το στάδιο της αναγνωριστικής μελέτης και πριν την έγκριση της, παράλληλα με τη διαδικασία Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και Αξιολόγησης (Π.Π.Ε.Α.), με βάση τα κριτήρια του Παραρτήματος Ι και τις Κατευθυντήριες Γραμμές κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 8 του παρόντος.

3. Η αξιολόγηση των επιπτώσεων οδικής ασφάλειας προσδιορίζει τα θέματα οδικής ασφάλειας που συμβάλλουν στην επιλογή της προτεινόμενης λύσης. Παρέχει επίσης όλες τις πληροφορίες που είναι αναγκαίες για την ανάλυση οφέλους κόστους των διαφόρων εναλλακτικών λύσεων που εξετάσθηκαν.

4. Η αξιολόγηση των επιπτώσεων οδικής ασφάλειας πραγματοποιείται με μέριμνα του Φ.Α.Ο.Υ. μετά από αίτημα του Φορέα Υλοποίησης και διενεργείται από μηχανικούς υπαλλήλους του Φ.Α.Ο.Υ που έχουν πιστοποιηθεί ως Ελεγκτές οδικής ασφάλειας.
Σε περίπτωση αδυναμίας του Φ.Α.Ο.Υ, η ανωτέρω αξιολόγηση ανατίθεται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις σε Ελεγκτή ή σε ομάδα εμπειρογνωμόνων, ήτοι μηχανικών με κατάλληλη πείρα ή κατάρτιση στο σχεδιασμό οδών ή και την τεχνολογία οδικής ασφάλειας ή και την ανάλυση ατυχημάτων, στην οποία περιλαμβάνεται και Ελεγκτής που πληροί τις προϋποθέσεις του άρθρου 9. Στην περίπτωση αυτή η δαπάνη για την αξιολόγηση βαρύνει το Φορέα Υλοποίησης.
Σε κάθε περίπτωση, η Έκθεση της Αξιολόγησης που συντάσσεται από τον Ελεγκτή επισυνάπτεται υποχρεωτικά στην απόφαση έγκρισης της αναγνωριστικής μελέτης.

Άρθρο 4
Έλεγχοι οδικής ασφάλειας για έργα υποδομής (άρθρο 4 της Οδηγίας 2008/96/ΕΚ)

1. Οι Έλεγχοι Οδικής Ασφάλειας πραγματοποιούνται στα Έργα Υποδομής και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της διαδικασίας υλοποίησης του οδικού Έργου Υποδομής.

2. Ο έλεγχος οδικής ασφάλειας στα οδικά Έργα Υποδομής είναι υποχρεωτικός και πραγματοποιείται
(α) κατά τα στάδια της προμελέτης και της οριστικής μελέτης
(β) πριν την παράδοση του έργου στην κυκλοφορία και
(γ) κατά το αρχικό στάδιο της λειτουργίας του. Ο έλεγχος αυτός διενεργείται από Ελεγκτή ή από ομάδα εμπειρογνωμόνων, στην οποία περιλαμβάνεται και ένας Ελεγκτής που πληροί τις προϋποθέσεις του άρθρου 9, οι οποίοι συντάσσουν σχετική Έκθεση Ελέγχου για καθένα από τα ανωτέρω στάδια.
Ο έλεγχος πραγματοποιείται με μέριμνα του Φορέα Υλοποίησης ή του Φορέα Συντήρησης με βάση τα κριτήρια του Παραρτήματος II και τις Κατευθυντήριες Γραμμές κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 8 του παρόντος. Οι ως άνω Εκθέσεις υποβάλλονται για θεώρηση στο Φορέα Ασφάλειας Οδικών Υποδομών και επισυνάπτονται στις εγκριτικές αποφάσεις των αντίστοιχων σταδίων. Ο Φ.Α.Ο.Υ μπορεί να καταγράφει τις παρατηρήσεις του επί της Έκθεσης Ελέγχου, οι οποίες θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά το επόμενο στάδιο ελέγχου.

3. Ο Ελεγκτής στην Έκθεση Ελέγχου κάθε σταδίου καθορίζει σχεδιαστικά στοιχεία κρίσιμης σημασίας για την ασφάλεια και υποδεικνύει διορθώσεις που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Η Έκθεση Ελέγχου υποχρεωτικά καταλήγει σε κατάλληλες συστάσεις από άποψη ασφαλείας. Το κατά τις οικείες διατάξεις, αρμόδιο σε κάθε στάδιο όργανο, μπορεί να επιβάλλει πρόσθετους όρους προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι προαναφερθείσες συστάσεις σχετικά με την ασφάλεια του οδικού έργου.
Σε περίπτωση που κατά τον έλεγχο εντοπισθούν επισφαλή χαρακτηριστικά αλλά δεν διορθωθεί ο σχεδιασμός του Έργου Υποδομής πριν από το τέλος του αντίστοιχου σταδίου, κατά τα αναφερόμενα στο Παράρτημα II, ο Φορέας Υλοποίησης ή ο Φορέας Συντήρησης εκθέτει τους λόγους σε παράρτημα της Έκθεσης Ελέγχου.

Άρθρο 5
Κατάταξη και διαχείριση της ασφάλειας στο εν λειτουργία οδικό δίκτυο (άρθρο 5 της Οδηγίας 2008/96/ΕΚ)

1. Η κατάταξη των οδικών τμημάτων υψηλής συγκέντρωσης ατυχημάτων και η κατάταξη της ασφάλειας στο εν λειτουργία οδικό δίκτυο πραγματοποιούνται βάσει επανεξετάσεων της λειτουργίας του οδικού δικτύου, που διενεργούνται από τον Φ.Α.Ο.Υ τουλάχιστον ανά τριετία με βάση τα κριτήρια του Παραρτήματος ΠΙ και τις Κατευθυντήριες Γραμμές κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 8 του παρόντος.

2. Τα οδικά τμήματα που παρουσιάζουν υψηλότερη προτεραιότητα σύμφωνα με τα αποτελέσματα της κατάταξης των οδικών τμημάτων υψηλής συγκέντρωσης ατυχημάτων καθώς και της κατάταξης ασφάλειας δικτύου αξιολογούνται με μέριμνα του Φορέα Ασφάλειας Οδικών Υποδομών. Η αξιολόγηση πραγματοποιείται από ομάδες Εμπειρογνωμόνων με επιτόπιες επισκέψεις και με βάση τα στοιχεία που αναφέρονται στο σημείο 3 του Παραρτήματος III. Τουλάχιστον ένα μέλος της ομάδας εμπειρογνωμόνων πληροί τις απαιτήσεις που ορίζονται στο άρθρο 9 παράγραφος 3 στοιχείο (α). Η ομάδα εμπειρογνωμόνων συντάσσει Έκθεση Αξιολόγησης στην οποία προτείνει δέσμες διορθωτικών μέτρων.

3. Ο Φορέας Ασφάλειας Οδικών Υποδομών ενημερώνει το Φορέα Υλοποίησης ή το Φορέα Συντήρησης για την υλοποίηση των κατά προτεραιότητα δράσεων της παρ. 3ε του Παραρτήματος III, με ιδιαίτερη έμφαση σε εκείνες που παρουσιάζουν την καλύτερη σχέση οφέλους κόστους.

4. Ο Φορέας Ασφάλειας Οδικών Υποδομών κατανέμει τις διαθέσιμες πιστώσεις συντήρησης σύμφωνα με τις προτεραιότητες στις δράσεις που παρουσιάζουν την καλύτερη σχέση οφέλους κόστους συνολικά για το οδικό δίκτυο αρμοδιότητας του Υπουργείου ΥΠΟΜΕΔΙ.

5. Ο Φορέας Υλοποίησης ή ο Φορέας Συντήρησης στο πλαίσιο των καθηκόντων τους υλοποιεί τα διαρθρωτικά μέτρα και τοποθετεί την κατάλληλη σήμανση σε περιοχές οδικών έργων ώστε να ενημερώνονται οι οδηγοί για την πραγματοποίηση επισκευαστικών εργασιών σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. ΔΙΠΑΠ/οικ/502/1−7−2003 απόφαση έγκρισης τεχνικής προδιαγραφής σήμανσης εκτελούμενων οδικών έργων (946 Β΄), όπως κάθε φορά ισχύει.

6. Ο Φορέας Υλοποίησης ή ο Φορέας Συντήρησης στο πλαίσιο των καθηκόντων τους ενημερώνει τους χρήστες και τοποθετεί την κατάλληλη σήμανση για ενημέρωση ύπαρξης επικινδύνων τμημάτων και τμημάτων υψηλής συγκέντρωσης ατυχημάτων επί του οδικού δικτύου. ΟΦορέας Υλοποίησης ή ο Φορέας Συντήρησης στο πλαίσιο των καθηκόντων τους ενημερώνει συγχρόνως και τον Φορέα Ασφάλειας Οδικών Υποδομών για την τοποθέτηση της απαιτούμενης σήμανσης και την ενημέρωση των χρηστών οδών.

7. Σε κάθε περίπτωση η σήμανση πρέπει να είναι σύμφωνη με τη Σύμβαση της Βιέννης περί οδικής σημάνσεως και σηματοδοτήσεως του 1968.

8. Ο Φ.Α.Ο.Υ ελέγχει δειγματοληπτικά την εφαρμογή των διορθωτικών μέτρων καθώς και τη σήμανση και ενημέρωση των χρηστών των οδών.

Άρθρο 6
Επιθεωρήσεις ασφαλείας (άρθρο 6 της Οδηγίας 2008/96/ΕΚ)

1. Οι επιθεωρήσεις ασφάλειας πραγματοποιούνται στο εν λειτουργία διευρωπαϊκό οδικό δίκτυο προκειμένου να εντοπίζονται τα χαρακτηριστικά οδικής ασφάλειας και να προλαμβάνονται τα ατυχήματα.
Οι Επιθεωρήσεις Ασφαλείας είναι υποχρεωτικές για όλο το διευρωπαϊκό οδικό δίκτυο και περιλαμβάνουν περιοδικές επιθεωρήσεις ανά τριετία, που πραγματοποιούνται από τον Φ.Α.Ο.Υ. καθώς και επιθεωρήσεις για αξιολογήσεις των πιθανών επιπτώσεων της εκτέλεσης οδικών έργων σε σχέση με την ασφάλεια της κυκλοφοριακής ροής, που πραγματοποιούνται με μέριμνα του Φορέα Υλοποίησης ή του Φορέα Συντήρησης. Οι Επιθεωρήσεις Ασφαλείας διενεργούνται από Ελεγκτές κατά τα οριζόμενα στα άρθρα 8 και 9 παρ. 3 του παρόντος.
Από τις Επιθεωρήσεις ενδέχεται να προκύψει η ανάγκη λήψης προσωρινών μέτρων ασφάλειας από τον Φορέα Υλοποίησης ή τον Φορέα Συντήρησης.

2. Ο Φορέας Ασφάλειας Οδικών Υποδομών συντάσσει Κατευθυντήριες Γραμμές σχετικά με προσωρινά μέτρα ασφάλειας που θα λαμβάνονται για τα οδικά έργα.

3. Ο Φορέας Ασφάλειας Οδικών Υποδομών ελέγχει με κατάλληλο πρόγραμμα επιθεωρήσεων την εφαρμογή των προσωρινών μέτρων ασφαλείας που τυχόν ελήφθησαν από το Φορέα Υλοποίησης ή τον Φορέα Συντήρησης.

Άρθρο 7
Διαχείριση δεδομένων (άρθρο 7 της Οδηγίας 2008/96/ΕΚ)

1. Ο Φορέας Ασφάλειας Οδικών Υποδομών συντάσσει Έκθεση Ατυχημάτων σύμφωνα με το Παράρτημα IV, βάσει των στοιχείων που συλλέγονται από τη Διεύθυνση Τροχαίας για κάθε θανατηφόρο ατύχημα που συμβαίνει στο διευρωπαϊκό οδικό δίκτυο. Οι Εκθέσεις αυτές πρέπει να περιλαμβάνουν τουλάχιστον τα στοιχεία του Παραρτήματος IV.

2. Ο Φορέας Ασφάλειας Οδικών Υποδομών συγκεντρώνει στοιχεία κόστους ατυχημάτων και υπολογίζει τουλάχιστον το μέσο κοινωνικό κόστος ενός θανατηφόρου ατυχήματος καθώς και το μέσο κοινωνικό κόστος ενός σοβαρού ατυχήματος. Τα στοιχεία αυτά κόστους επικαιροποιούνται τουλάχιστον ανά πενταετία.

Άρθρο 8
Υιοθέτηση και ανακοίνωση κατευθυντήριων γραμμών (άρθρο 8 και άρθρο 11 & 1 της Οδηγίας 2008/96/ΕΚ)

1. Ο Φορέας Ασφάλειας Οδικών Υποδομών συντάσσει τις Κατευθυντήριες Γραμμές που εγκρίνονται με απόφαση του Υπουργού ΥΠΟΜΕΔΙ το αργότερο μέχρι τις 19 Δεκεμβρίου 2011. Οι Κατευθυντήριες αυτές Γραμμές επικαιροποιούνται περιοδικά από το Φορέα Ασφάλειας Οδικών Υποδομών με βάση την πρόοδο της τεχνολογίας.

2. Ο Φορέας Ασφάλειας Οδικών Υποδομών αναλαμβάνει την αποστολή των Κατευθυντηρίων Γραμμών στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντός 3 μηνών από τη θέσπιση τους ή την τροποποίησή τους.

3. Ο Φορέας Ασφάλειας Οδικών Υποδομών είναι αρμόδιος για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών με τα άλλα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε) που αφορούν στη διαχείριση ασφάλειας οδικών υποδομών, μέσω διευκολύνσεων και διάρθρωσης που θα παρέχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Άρθρο 9
Διορισμός και εκπαίδευση Ελεγκτών (άρθρο 9 της Οδηγίας 2008/96/ΕΚ)

1. Ο Φορέας Ασφάλειας Οδικών Υποδομών πιστοποιεί προγράμματα εκπαίδευσης Οδικής Ασφάλειας για Ελεγκτές Οδικής Ασφάλειας που θεσπίζονται μέχρι τις 19 Δεκεμβρίου 2011. Ο Φορέας Ασφάλειας Οδικών Υποδομών πιστοποιεί προγράμματα περιοδικής επιμόρφωσης για Ελεγκτές Οδικής Ασφάλειας.

2. Καθήκοντα Ελεγκτών Οδικής Ασφάλειας με βάση το παρόν Π.Δ. ασκούν ιδιώτες μηχανικοί εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Μελετητών που τηρείται στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Έργων του Υπουργείου ΥΠΟΜΕΔΙ στην κατηγορία Συγκοινωνιακών Έργων, ή μηχανικοί υπάλληλοι του Δημοσίου του κλάδου ΠΕ Πολιτικών ή Αγρονόμων−Τοπογράφων Μηχανικών/Ολοι οι ανωτέρω μηχανικοί θα πρέπει να έχουν παρακολουθήσει την εκπαίδευση Οδικής Ασφάλειας που έχει πιστοποιηθεί από το Φ.Α.Ο.Υ. καινά έχουν λάβει πιστοποιητικό επάρκειας.
Καθήκοντα Ελεγκτών μπορεί να ασκούν επίσης φυσικά πρόσωπα που είναι υπήκοοι των κρατών μελών της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ. και είναι εγκατεστημένοι στο εσωτερικό τους, εφόσον είναι πιστοποιημένοι Ελεγκτές σύμφωνα με τη νομοθεσία του κράτους εγκατάστασης.
Οι Ελεγκτές που έχουν πιστοποιηθεί κατά τα ανωτέρω οφείλουν να συμμετέχουν σε περιοδικά προγράμματα επιμόρφωσης που έχουν πιστοποιηθεί από το Φορέα Ασφάλειας Οδικών Υποδομών. Τα πιστοποιητικά που έχουν απονεμηθεί από Φορείς του εξωτερικού πριν από την έναρξη ισχύος του παρόντος αναγνωρίζονται.

3. Οι Ελεγκτές πρέπει να πληρούν τις κάτωθι προϋποθέσεις:
α) να έχουν κατάλληλη πείρα ή κατάρτιση στο σχεδιασμό οδών, την τεχνολογία οδικής ασφάλειας και την ανάλυση ατυχημάτων,
β) δύο έτη μετά τη θέσπιση Κατευθυντήριων Γραμμών οι έλεγχοι οδικής ασφάλειας πραγματοποιούνται αποκλειστικά από Ελεγκτές ή από ομάδες στις οποίες συμμετέχουν Ελεγκτές, που πληρούν τις απαιτήσεις της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου,
γ) να είναι ανεξάρτητοι όσον αφορά το υπό έλεγχο έργο, δηλαδή ο Ελεγκτής δεν θα πρέπει να μετέχει, πριν και κατά το χρόνο του ελέγχου, στη μελέτη ή την εκμετάλλευση του οικείου έργου υποδομής.

Άρθρο 10
1.Στην Κεντρική Υπηρεσία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων του Υπουργείου Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων συνιστάται Διεύθυνση Ασφάλειας Οδικών Υποδομών η οποία προστίθεται με στοιχ. (κθ) στις Υπηρεσίες της παρ. 1 του άρθρου 1 του π.δ. 69/1988 «Οργανισμός Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων» (Α΄ 28) και η οποία υπάγεται απευθείας στον Υπουργό ΥΠΟΜΕΔΙ.
2. Στη Διεύθυνση Ασφάλειας Οδικών Υποδομών ανήκουν οι παρακάτω αρμοδιότητες που κατανέμονται στα τμήματα και γραφεία της ως εξής:
α) Τμήμα Προγραμματισμού και Διοίκησης, στο οποίο ανήκουν:
i. H κατάρτιση και εφαρμογή του προϋπολογισμού δράσεων της Διεύθυνσης.
ii. Η τεχνολογική στήριξη της, Διεύθυνσης.
iii. Η επαφή με τις Υπηρεσίες της Ε.Ε.
iv. Η ενημέρωση και η παροχή της τεχνογνωσίας καθώς και η ανταλλαγή πληροφοριών για τις βέλτιστες πρακτικές με τα άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε. που αφορούν τη διαχείριση ασφάλειας οδικών υποδομών.
β) Τμήμα Μητρώων στο οποίο ανήκουν
Η καταγραφή του διευρωπαϊκού οδικού δικτύου (γεωμετρικά στοιχεία, εξοπλισμός της οδού, χρήσεις γης περιβάλλοντος χώρου) και η διαρκής ενημέρωσή του.
Η διεξαγωγή μετρήσεων και ερευνών καθώς και η συγκέντρωση κυκλοφοριακών στοιχείων.
Η διαχείριση στοιχείων τροχαίων ατυχημάτων βάσει των δελτίων οδικών τροχαίων ατυχημάτων και η σύνταξη Έκθεσης Ατυχήματος για κάθε θανατηφόρο ατύχημα
Η τήρηση Μητρώων όλων των δράσεων διαχείρισης οδικής ασφάλειας
γ) Τμήμα Παρακολούθησης Λειτουργούντος Δικτύου στο οποίο ανήκουν:
Η Κατάταξη των οδικών τμημάτων υψηλής συγκέντρωσης ατυχημάτων
Η κατάταξη ασφάλειας του δικτύου η αξιολόγηση αυτών καθώς και η ενημέρωση των Φορέων Υλοποίησης/Συντήρήσης
Η κατάταξη των οδικών τμημάτων με βάση δράσεις οδικής ασφάλειας με την καλύτερη σχέση οφέλους κόστους.
Ο δειγματοληπτικός έλεγχος τήρησης της σήμανσης / ενημέρωσης των χρηστών για την επικινδυνότητα του οδικού δικτύου.
Η διενέργεια περιοδικών Επιθεωρήσεων και ο δειγματοληπτικός έλεγχος αξιολογήσεων των πιθανών επιπτώσεων της εκτέλεσης οδικών έργων.
δ) Τμήμα νέων έργων υποδομής στο οποίο ανήκουν
Η αξιολόγηση επιπτώσεων οδικής ασφάλειας στανέα έργα υποδομής
Η θεώρηση της Έκθεσης της Αξιολόγησης επιπτώσεων
Η συγκέντρωση των Εκθέσεων Ελέγχου οδικήςασφάλειας
ε) Τμήμα Εκπαίδευσης και κατάρτισης Οδηγιών στοοποίο ανήκουν:
Η σύνταξη οδηγιών για:
Την αξιολόγηση των επιπτώσεων της οδικής ασφάλειας για έργα υποδομής,
Τους ελέγχους οδικής ασφάλειας
Την κατάταξη των οδικών τμημάτων υψηλής συγκέντρωσης ατυχημάτων
Την κατάταξη ασφάλειας του δικτύου
Τις επιθεωρήσεις ασφάλειας του λειτουργούντοςοδικού δικτύου.
Τον υπολογισμό του κοινωνικού κόστους θανατηφόρου ή σοβαρού ατυχήματος καθώς και η επικαιροποίησή του ανά πενταετία.
Τη σύνταξη όλων των τυποποιημένων εγγράφων που απαιτούνται για τις διαδικασίες διαχείρισης της οδικής ασφάλειας.
Την πιστοποίηση των προγραμμάτων εκπαίδευσης και επιμόρφωσης Ελεγκτών.
Την πιστοποίηση των Ελεγκτών.
στ) Γραφείο Γραμματείας στο οποίο ανήκουν:
Η γραμματειακή εξυπηρέτηση της Διεύθυνσης, η τήρηση πρωτοκόλλου και αρχείου εγγράφων.

Άρθρο 11
Προϊστάμενοι
Της Δ/νσης Ασφάλειας Οδικών Υποδομών προΐσταται υπάλληλος ΠΕ του κλάδου Πολιτικών Μηχανικών και των Τμημάτων της προΐστανται υπάλληλοι ΠΕ του κλάδου Πολιτικών Μηχανικών ή Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών.

Άρθρο 12
Θέσεις και κατανομή προσωπικού στη συνιστώμενη υπηρεσία

1. Ο αριθμός και η κατανομή των θέσεων του προσωπικού κατά κατηγορίας και κλάδο στη συνιστώμενη Δ/νση έχει ως εξής:

2. Οι θέσεις του προσωπικού της συνιστώμενης Διεύθυνσης προέρχονται από τις θέσεις προσωπικού που έχουν καθοριστεί με το π.δ. 69/1988 (Α΄ 28) όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει και θα καλυφθούν από το υπάρχον προσωπικό της Γ.Γ.Δ.Ε.

Άρθρο 13
Κατάργηση Οργανικών Μονάδων
Το Γραφείο Οδικής Ασφάλειας το οποίο συστάθηκε με την αρ.Δ.Ο/οικ.71/1/Φ. 1094/4−9.1997 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (Β΄823) καταργείται.

Άρθρο 14
Παραρτήματα
Προσαρτώνται και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του παρόντος τα Παραρτήματα Ι, II, III και IV τα οποία έχουν ως ακολούθως:
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣΓΙΑ ΕΡΓΑ ΥΠΟΔΟΜΗΣ
1. Στοιχεία της αξιολόγησης των επιπτώσεων οδικήςασφάλειας:

α) προσδιορισμός του προβλήματος·
β) υφιστάμενη κατάσταση και υποθετική περίπτωση«απραξίας»·
γ) στόχοι οδικής ασφάλειας·
δ) ανάλυση των επιπτώσεων των προτεινόμενων εναλλακτικών λύσεων στην οδική ασφάλεια·
ε) σύγκριση των εναλλακτικών λύσεων, καθώς καιανάλυση οφέλους/κόστους·
στ) παρουσίαση πιθανών λύσεων.

2. Κριτήρια εκτίμησης:

α) θάνατοι και ατυχήματα· στόχοι μείωσης έναντι της υποθετικής περίπτωσης «απραξίας»·
β) επιλογή διαδρομής και μοντέλα κυκλοφορίας·
γ) πιθανές επιπτώσεις στα υπάρχοντα δίκτυα (π.χ.
έξοδοι, διασταυρώσεις, ισόπεδες διαβάσεις)·
δ) χρήστες των οδών συμπεριλαμβανομένων των ευάλωτων χρηστών (π.χ. πεζοί, ποδηλάτες, μοτοσικλετιστές)·
ε) κυκλοφορία (π.χ. κυκλοφοριακός φόρτος, σύνθεση
κυκλοφορίας)·
στ) εποχή του έτους και κλιματικές συνθήκες·
ζ) Λειτουργικότητα της οδού εντός του δικτύου, αποδεκτά είδη κυκλοφορίας στο δρόμο, ταχύτητα μελέτης,
τυπική διατομή, μορφή και θέση κόμβου, ύπαρξη επαρκούς αριθμού ασφαλών χώρων στάθμευσης.
η) σεισμική δραστηριότητα.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ
ΕΛΕΓΧΟΙ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΓΙΑ ΕΡΓΑ ΥΠΟΔΟΜΗΣ
1. Κριτήρια γιο το στάδιο προμελέτης:
α) γεωγραφική θέση (π.χ. έκθεση σε κατολισθήσεις,πλημμύρες, χιονοστιβάδες, παγετός κ.λπ.), εποχή του έτους και κλιματικές συνθήκες και σεισμική δραστηριότητα·
β) Μορφή και θέσεις κόμβου
γ) Αριθμός και τύπων λωρίδων
δ) καιρικές συνθήκες·
ε) Ταχύτητα μελέτης/λειτουργική ταχύτητα
στ) τυπικές διατομές (εύρος οδοστρώματος ποδηλατοδρόμοι, πεζοδρόμια κ.λπ.)
ζ) −οριζοντιογραφία, μηκοτομή
η) ορατότητα
θ) γεωμετρία κόμβων παράπλευρη εξυπηρέτηση
ι) δημόσια μέσα μεταφοράς και υποδομές κ) σιδηροδρομικές διαβάσεις.
2. Κριτήρια για το στάδιο οριστικής μελέτης
α) μορφή·
β) συμβατικότητα σήμανσης και διαγράμμισης
γ) ηλεκτροφωτισμός οδών και διασταυρώσεων·
δ) οδικός εξοπλισμός·
ε) παράπλευρο περιβάλλον των οδών, συμπεριλαμβανομένου του πρασίνου·
στ) παράπλευρα εμπόδια
ζ) Ασφάλεια οδικών υποδομών για χώρους στάθμευσης ΣΕΑ διόδιασταθμούς επικίνδυνων φορτίων
η) ευάλωτοι χρήστες των οδών (πεζοί, ποδηλάτες και μοτοσικλετιστές)·
θ) αποτελεσματική προσαρμογή οδικών συστημάτων συγκράτησης (κεντρικές νησίδες και στηθαία πρόσκρουσης για την αποτροπή κινδύνων για ευάλωτους χρήστες).
3. Κριτήρια για το στάδιο πριν την παράδοση στην κυκλοφορία:
α) ασφάλεια των χρηστών και ορατότητα υπό διαφορετικές καιρικές συνθήκες, φωτισμός
β) αναγνωσιμότητα οδικών σημάτων και σηματοδότησης
γ) κατάσταση οδοστρωμάτων, ομαλότητα, επικλίσεις.
4. Κριτήρια για την αρχική λειτουργία:
α) αξιολόγηση της οδικής ασφάλειας με βάση τηνπραγματική συμπεριφορά των χρηστών.
β) ατυχήματα περιόδου αρχικής λειτουργίας
γ) Ελλείψεις οδικού εξοπλισμού (συστημάτων αναχαίτισης Οχημάτων, σήμανσης σηματοδότησης).
Οι έλεγχοι σε οποιοδήποτε στάδιο μπορούν να οδηγήσουν στην ανάγκη επανεξέτασης των κριτηρίων για τα προηγούμενα στάδια.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ
ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΥΨΗΛΗΣΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ
1. Εντοπισμός των οδικών τμημάτων υψηλής συγκέντρωσης ατυχημάτων
Στον εντοπισμό των οδικών τμημάτων υψηλής συγκέντρωσης ατυχημάτων λαμβάνεται υπόψη τουλάχιστον ο αριθμός των θανατηφόρων ατυχημάτων, τα οποία σημειώθηκαν κατά τα προηγούμενα έτη ανά μονάδα μήκους οδού σε σχέση με τον κυκλοφοριακό φόρτο και, στην περίπτωση των διασταυρώσεων, ο αριθμός τέτοιων ατυχημάτων ανά θέση διασταύρωσης.
2. Εντοπισμός των τμημάτων για ανάλυση της κατάταξης της ασφάλειας του δικτύου
Ο εντοπισμός των τμημάτων για ανάλυση της κατάταξης της ασφάλειας του δικτύου συνεκτιμά την εν δυνάμει εξοικονόμηση πόρων από την αποφυγή ατυχημάτων. Τα οδικά τμήματα κατατάσσονται σε κατηγορίες.
Για κάθε κατηγορία οδών, τα οδικά τμήματα αναλύονται και κατατάσσονται βάσει παραγόντων που σχετίζονται με την ασφάλεια, όπως συγκέντρωση ατυχημάτων, σύνθεση κυκλοφορίας.
Για κάθε κατηγορία οδών, η κατάταξη της ασφάλειας του δικτύου καταλήγει σε ένα κατάλογο προτεραιότητας οδικών τμημάτων στα οποία η βελτίωση της υποδομής αναμένεται να έχει σημαντικά αποτελέσματα.
3. Στοιχεία αξιολόγησης για τις επιτόπιες επισκέψεις εμπειρογνωμόνων:
α) περιγραφή του οδικού τμήματος·
β) παραπομπή σε πιθανές προηγούμενες εκθέσεις γιατο ίδιο οδικό τμήμα·
γ) ανάλυση των πιθανών εκθέσεων ατυχημάτων·
δ) αριθμός ατυχημάτων, θανάτων προσώπων και σοβαρώς τραυματισθέντων από ατυχήματα κατά τα τρία προηγούμενα χρόνια·
ε) δέσμη πιθανών διορθωτικών μέτρων προς εφαρμογή εντός διαφόρων χρονοδιαγραμμάτων, με βάση παραδείγματος χάρη:
την αφαίρεση ή προστασία των σταθερών εμποδίων παραπλεύρως της οδού,
τη μείωση των ορίων ταχύτητας και την κατά τόπους αυστηρότερη επιβολή του ορίου ταχύτητας,
τη βελτίωση της ορατότητας υπό διαφορετικές καιρικές συνθήκες και διαφορετικές συνθήκες φωτισμού, τη βελτίωση της κατάστασης ασφαλείας του εξοπλισμού παραπλεύρως της οδού, όπως είναι τα συστήματα συγκράτησης των οχημάτων,
Συμβατότητα σήμανσης, διαγράμμισης, σηματοδότησης και αντίστοιχη ορατότητα αναγνωρισιμότητας.
την προστασία από τις πτώσεις βράχων, τις κατολισθήσεις και τις χιονοστιβάδες,
τη βελτίωση της πρόσφυσης/τραχύτητας οδοστρωμάτων,
νέο σχεδιασμό των συστημάτων αναχαίτισης των οχημάτων,
την κατασκευή ή βελτίωση κεντρικών διαχωριστικών,
την αλλαγή της μορφής προσπεράσματος, βελτίωση κόμβων, συμπεριλαμβανομένων των ισόπεδων διαβάσεων με Σιδηροδρομικές γραμμές. την αλλαγή της χάραξης, τη μεταβολή του εύρους της οδού, προσθήκη λωρίδων έκτακτης ανάγκης ή σταθεροποιημένων ερεισμάτων.
την εγκατάσταση συστήματος διαχείρισης και ελέγχου κυκλοφορίας
τη μείωση της πιθανής ασυμβατότητας με ευάλωτους χρήστες των οδών,
την αναβάθμιση της οδού με βάση τα τρέχοντα πρότυπα σχεδιασμού,
την αποκατάσταση ή αντικατάσταση οδοστρωμάτων,
τη χρήση ή βελτίωση των ευφυών συστημάτων μεταφοράς και των τηλεματικών υπηρεσιών για σκοπούς διαλειτουργικότητας, καταστάσεων εκτάκτου ανάγκης και σήμανσης.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΑΣΕ ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ
Οι εκθέσεις ατυχήματος περιλαμβάνουν τα ακόλουθα στοιχεία:
1. την ακριβέστερη δυνατή θέση του ατυχήματος·
2. φωτογραφίες ή/και διαγράμματα της τοποθεσίαςόπου σημειώθηκε το ατύχημα·
3. ημερομηνία και ώρα του ατυχήματος·
4. πληροφορίες για την οδό όπως τύπος περιοχής,τύπος οδού, τύπος κόμβου, όπου περιλαμβάνονται οι διαγραμμίσεις, ο αριθμός των λωρίδων, οι επιγραφές, η επιφάνεια της οδού, οι συνθήκες φωτισμού και οι καιρικές συνθήκες, το όριο ταχύτητας, τα εμπόδια παραπλεύρως της οδού·
5. σοβαρότητα του ατυχήματος, όπου συμπεριλαμβάνεται ο αριθμός θανάτων και τραυματιών, ει δυνατόν σύμφωνα με κοινά κριτήρια που θεσπίζονται σύμφωνα με την κανονιστική διαδικασία με έλεγχο που αναφέρεται στο άρθρο 13 παράγραφο 3 της Οδηγίας 2008/96/ΕΚ.
6. χαρακτηριστικά των εμπλεκόμενων ατόμων όπως ηλικία, φύλο, εθνικότητα, επίπεδο αλκοολαιμίας, χρήση ή μη του εξοπλισμού ασφαλείας·
7. δεδομένα για τα εμπλεκόμενα οχήματα (τύπος, ηλικία, χώρα, ενδεχομένως εξοπλισμοί ασφαλείας, ημερομηνία τελευταίου περιοδικού τεχνικού ελέγχου σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία)·
8. δεδομένα ατυχήματος όπως τύπος ατυχήματος, τύπος σύγκρουσης, όχημα και ελιγμός οδηγού·
9. όταν είναι δυνατόν, στοιχεία σχετικά με το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε μεταξύ της χρονικής στιγμής του ατυχήματος και της καταγραφής του συμβάντος ή της άφιξης των σωστικών συνεργείων.

Άρθρο 15
Έναρξη ισχύος
Η ισχύς του παρόντος διατάγματος αρχίζει από τη 19η Δεκεμβρίου 2010, με εξαίρεση των άρθρων 10 μέχρικαι 13, η ισχύς των οποίων αρχίζει από τη δημοσίευσή τους στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Στον Υπουργό Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων αναθέτουμε τη δημοσίευση και εκτέλεση του παρόντος Διατάγματος.
Αθήνα, 7 Νοεμβρίου 2011
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΚΑΡΟΛΟΣ ΓΡ. ΠΑΠΟΥΛΙΑΣ
ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΡΕΠΠΑΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΣΑΧΙΝΙΔΗΣ
ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΥΠΟΔΟΜΩΝ, ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΝ
MIXΑΗΛ ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΥΣΗΣ