ΝΟΜΟΣ ΥΠ` ΑΡΙΘ. 3137 (ΦΕΚ Α` 90/14.4.2003)

Κύρωση της Σύμβασης για το εφαρμοστέο δίκαιο στις υποχρεώσεις διατροφής.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Εκδίδομε τον ακόλουθο νόμο που ψήφισε η Βουλή:

Κυρώνεται και έχει την ισχύ, που ορίζει το άρθρο 28 παρ. 1 του Συντάγματος, η Σύμβαση για το εφαρμοστέο δίκαιο στις υποχρεώσεις διατροφής που υπογράφηκε στη Χάγη στις 2 Οκτωβρίου 1973, της οποίας το κείμενο σε πρωτότυπο στην αγγλική γλώσσα και σε μετάφραση στην ελληνική έχει ως εξής:
ΣΥΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟ ΔΙΚΑΙΟ ΣΤΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ (Συνομολογήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 1973)
Τα Κράτη που υπογράφουν την παρούσα Σύμβαση, Επιθυμώντας να θεσπίσουν κοινές διατάξεις για το εφαρμoστέο δίκαιο στις υποχρεώσεις διατροφής ενηλίκων.
Επιθυμώντας να εναρμονίσουν τις διατάξεις αυτές με εκείνες της Συμβάσεως της 24ης Οκτωβρίου 1956 για το εφαρρμοστέo δίκαιο στις υποχρεώσεις διατροφής τέκνων.
Αποφάσισαν να συνάψουν Σύμβαση για το σκοπό αυτό και συμφώνησαν επί των ακόλουθων διατάξεων:
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 – ΠΕΔIΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΣ
ΑΡΘΡΟ 1
Η παρούσα Σύμβαση εφαρμόζεται στις υποχρεώσεις διατροφής που απορρέουν από οικογενειακές σχέσεις, συγγένεια, γάμο ή αγχιστεία, συμπεριλαμβανομένων των υποχρεώσεων διατροφής μη νομίμου τέκνου. ΑΡΘΡΟ 2.
Η Σύμβαση ρυθμίζει μόνο συγκρούσεις νόμων που αφορούν υποχρεώσεις διατροφής.
Οι απoφάσεις που εκδίδονται κατ` εφαρμoγή της Συμβάσεως δεν προδικάζουν την ύπαρξη μιας από τις σχέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 1.

ΑΡΘΡΟ 3.
Το δίκαιο που ορίζεται από τη Σύμβαση εφαρμόζεται ανεξάρτητα από κάθε όρο αμοιβαιότητας, και ανεξαρτήτως από το αν πρόκειται για δίκαιο Συμβαλλομένου Κράτους.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ – ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟ ΔΙΚΑΙΟ
ΑΡΘΡΟ 4.
Το εσωτερικό δίκαιο της συνήθους διαμονής του δικαιούχου της διατροφής διέπει τις υποχρεώσεις διατροφής που προβλέπονται στο άρθρο 1.
Σε περίπτωση μεταβολής της συνήθους διαμονής του δικαιούχου, το εσωτερικό δίκαιο της νέας συνήθους διαμονής εφαρμόζεται από τη στιγμή που πραγματοποιήθηκε η μεταβολή.
ΑΡΘΡΟ 5.
Αν ο δικαιούχος δεν μπορεί να επιτύχει διατροφή από τον υπόχρεο κατ` εφαρμoγήτoυ δικαίου που προβλέπεται στο άρθρο 4., εφαρμόζεται το δίκαιο της κοινής τους ιθαγένειας.
ΑΡΘΡΟ 6.
Αν ο δικαιούχος δεν μπορεί να επιτύχει διατροφή από τον υπόχρεο κατ` εφαρμoγή του δικαίου που προβλέπονται στα άρθρα 4 και 5, εφαρμόζεται το εσωτερικό δίκαιο του Κράτους στο οποίο ανήκει η Αρχή που επιλαμβάνεται. ΑΡΘΡΟ 7.
Στις σχέσεις διατροφής μεταξύ συγγενών σε πλάγια γραμμή ή συγγενών εξ αγχιστείας, ο υπόχρεος μπορεί να αντιτάξει στην αξίωση του δικαιούχου την έλλειψη υποχρεώσεως εκ μέρους του σύμφωνα με το δίκαιο της κοινής τους ιθαγενείας, ή αν δεν υπάρχει κοινή ιθαγένεια, σύμφωνα με το εσωτερικό δίκαιο της συνήθους διαμονής του υπόχρεου.
ΑΡΘΡΟ 8.
Κατά παρέκκλιση από τα άρθρα 4 έως 6, το δίκαιο που εφαρμόσθηκε στο διαζύγιο διέπει στο συμβαλλόμενο Κράτος στο οποίο αυτό εκδόθηκε ή αναγνωρίσθηκε, τις υποχρεώσεις διατροφής μεταξύ των διαζευγμένων συζύγων και την αναθεώρηση των σχετικών με αυτές τις υποχρεώσεις αποφάσεων.
Η προηγούμενη παράγραφος εφαρμόζεται και στις περιπτώσεις δικαστικού χωρισμού, ακυρότητας ή ακυρώσεως του γάμου.
ΑΡΘΡΟ 9.
Το δικαίωμα ενός δημόσιου φορέα να απαιτήσει την απόδοση της παροχής, η οποία καταβλήθηκε στο δικαιούχο, υπόκειται στο δίκαιο που διέπει το φορέα αυτό. ΑΡΘΡΟ 10.
Το εφαρμoστέo στην υποχρέωση διατροφής δίκαιο ρυθμίζει μεταξύ άλλων και:
1. το αν, σε ποιο μέτρο και αnό ποιον μπορεί ο δικαιούχος να αξιώσει διατροφή
2. το ποιος νομιμοποιείται να εγείρει την αγωγή διατροφής και ποιες είναι οι προθεσμίες εγέρσεώς της
3. την έκταση της ευθύνης του υπόχρεου, όταν ο δημόσιος φορέας που κατέβαλε διατροφή στο δικαιούχο ζητά την απόδοση της παροχής του.
ΑΡΘΡΟ 11.
Η εφαρμογή του δικαίου που ορίζεται από τη Σύμβαση μπορεί να αποκλεισθεί, μόνον αν είναι πρόδηλα ασυμβίβαστη με τη δημόσια τάξη.
Πάντως, ακόμα και αν το εφαρμοστέο δίκαιο ορίζει διαφορετικά, κατά τον καθορισμό του ύψους της διατροφής πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες του δικαιούχου και τα εισοδήματα του υπόχρεου.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙΙ – ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
ΑΡΘΡΟ 12.
Η Σύμβαση δεν εφαρμόζεται σε διατροφή που ζητείται σε συμβαλλόμενο Κράτος και που αφορά χρονική περίοδο προγενέστερη της ενάρξεως της ισχύος της στο Κράτος αυτό.
ΑΡΘΡΟ 13.
Κάθε συμβαλλόμενο Κράτος μπορεί, σύμφωνα με το άρθρο 24, να διατυπώσει την επιφύλαξη, ότι θα εφαρμόζει τη Σύμβαση μόνο στις υποχρεώσεις διατροφής:
1. μεταξύ συζύγων και πρώην συζύγων
2. απέναντι σε πρόσωπο που δεν έχει συμπληρώσει το 21ο έτος της ηλικίας του και δεν έχει συνάψει γάμο. ΑΡΘΡΟ 14.
Κάθε συμβαλλόμενο Κράτος μπορεί, σύμφωνα με το άρθρο 24, να διατυπώσει την επιφύλαξη, ότι δε θα εφαρμόζει τη Σύμβαση στις υποχρεώσεις διατροφής.
1. μεταξύ συγγενών σε πλάγια γραμμή
2. μεταξύ συγγενών εξ αγχιστείας
3. μεταξύ συζύγων που έχουν διαζευχθεί ή χωρίσει δικαστικά ή των οποίων ο γάμος κηρύχθηκε άκυρος ή ακυρώθηκε, όταν η απόφαση διαζυγίου, δικαστικού χωρισμού, ακυρότητας ή ακυρώσεως του γάμου εκδόθηκε ερήμην σε Κράτος, στο οποίο ο ερημοδικήσας διάδικος δεν είχε τη συνήθη διαμονή του.
ΑΡΘΡΟ 15.
Κάθε συμβαλλόμενο Κράτος μπορεί σύμφωνα με το άρθρο 24, να διατυπώσει επιφύλαξη, σύμφωνα με την οποία οι Αρχές του θα εφαρμόζουν το εσωτερικό του δίκαιο, όταν ο δικαιούχος και ο υπόχρεος έχουν την ιθαγένεια αυτού του Κράτους και εφόσον ο υπόχρεος έχει σ` αυτό τη συνήθη διαμονή του.
ΑΡΘΡΟ 16.
Αν πρέπει να ληφθεί υπόψη το δίκαιο Κράτους στο οποίο ισχύουν, για θέματα διατροφής, δύο ή περισσότερα τοπικά ή προσωπικά δικαιικά συστήματα -όπως στην περίπτωση που γίνεται αναφορά στο δίκαιο της συνήθους διαμονής του δικαιούχου ή του υποχρέου ή στο δίκαιο της κοινής τους ιθαγένειας -θα εφαρμόζεται το σύστημα που ορίζεται από τους ισχύοντες στο Κράτος αυτό κανόνες διατοπικού ή διαπροσωπικού δικαίου, ή, σε περίπτωση που τέτοιοι κανόνες δεν υπάρχουν, τα σύστημα με το οποίο οι ενδιαφερόμενοι συνδέονται στενότερα.
ΑΡΘΡΟ 17.
Ενα συμβαλλόμενο Κράτος, στο οποίο διαφορετικές εδαφικές ενότητες έχουν τους δικούς τους κανόνες δικαίου για θέματα διατροφής, δεν υποχρεούται να εφαρμόζει τη Σύμβαση σε συγκρούσεις δικαίων που αφορούν αποκλειστικά τις εδαφικές του ενότητες.
ΑΡΘΡΟ 18.
Στις σχέσεις μεταξύ των συμβαλλομένων Κρατών η Σύμβαση αντικαθιστά τη Σύμβαση για το εφαρμοστέο δίκαιο στις υποχρεώσεις, διατροφής τέκνων, που συνομολογήθηκε στη Χάγη σης 24 Οκτωβρίου 1956.
Πάντως η προηγούμενη παράγραφος δεν εφαρμόζεται στο Κράτος, το οποίο με την επιφύλαξη που προβλέπεται στο άρθρο 13, απέκλεισε την εφαρμογή της παρούσας Συμβάσεως στις υποχρεώσεις διατροφής απέναντι σε πρόσωπο που δεν έχει συμπληρώσει το 21ο έτος της ηλικίας του και δεν έχει συνάψει γάμο.

ΑΡΘΡΟ 19.
Η Σύμβαση δεν θίγει άλλες διεθνείς συμβάσεις, στις οποίες ένα συμβαλλόμενο Κράτος είναι ή θα γίνει Μέρος και οι οποίες περιέχουν διατάξεις για τα θέματα που ρυθμίζονται από την παρούσα Σύμβαση.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV – ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
ΑΡΘΡΟ 20.
Η Σύμβαση είναι ανοικτή για υπογραφή από τα Κράτη που ήταν Μέλη της Συνδιασκέψεως της Χάγης του Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου κατά τη 12η σύνοδό της.
Θα επικυρωθεί, θα γίνει αποδεκτή ή θα εγκριθεί και τα έγγραφα επικυρώσεως, αποδοχής ή εγκρίσεως θα κατατεθούν στο Υπουργείο Εξωτερικών της Ολλανδίας.
ΑΡΘΡΟ 21.
Κάθε Κράτος που έγινε Μέλος της Συνδιασκέψεως μετά τη 12η σύνοδο, ή είναι Μέλος του ΟΗΕ ή ειδικευμένου οργανισμού του ή είναι Μέρος του Καταστατικού του Διεθνούς Δικαστηρίου, μπορεί να προσχωρήσει στην παρούσα Σύμβαση μετά την έναρξη ισχύος της, σύμφωνα με το άρθρο 25 παρ. 1.
Το έγγραφο προσχωρήσεως θα κατατεθεί στο Υπουργείο Εξωτερικών της Ολλανδίας.
ΑΡΘΡΟ 22.
Κάθε Κράτος, κατά την υπογραφή, επικύρωση, έγκριση, αποδοχή ή προσχώρηση, μπορεί να δηλώσει ότι η Σύμβαση θα εφαρμόζεται σε όλα τα εδάφη που εκπροσωπεί διεθνώς ή σε ένα ή σε περισσότερα από αυτά. Η δήλωση θα παράγει αποτελέσματα από την έναρξη ισχύος της Συμβάσεως στο Κράτος αυτό.
Κάθε μεταγενέστερη παρόμοια δήλωση επεκτάσεως της εδαφικής εφαρμoγής της Συμβάσεως θα γνωστοποιείται στο Υπουργείο Εξωτερικών της Ολλανδίας.
ΑΡΘΡΟ 23.
Κάθε συμβαλλόμενο Κράτος, που περιλαμβάνει δύο ή περισσότερες εδαφικές ενότητες, στις οποίες εφαρμόζονται διαφορετικά δικαιικά συστήματα σε θέματα διατροφής, μπορεί κατά την υπογραφή, επικύρωση, αποδοχή, έγκριση ή προσχώρηση να δηλώσει ότι η παρούσα Σύμβαση θα εκτείνεται σε όλες αυτές τις περιοχές, ή μόνο σε μια ή σε περισσότερες από αυτές και θα μπορεί οποτεδήποτε να τροποποιεί αυτή τη δήλωση, προβαίνοντας σε νέα.
Οι δηλώσεις θα γνωστοπαιούνται στο Υπουργείο Εξωτερικών της Ολλανδίας και θα προσδιορίζουν ρητά την περιοχή στην οποία θα εφαρμόζεται η σύμβαση.

ΑΡΘΡΟ 24.
Κάθε Κράτος, το αργότερο κατά την επικύρωση, αποδοχή, έγκριση ή προσχώρηση, μπορεί να διατυπώσει μία ή περισσότερες από τις επιφυλάξεις που προβλέπονται στα άρθρα 13 έως 15. Καμία άλλη επιφύλαξη δεν επιτρέπεται.
Κάθε Κράτος μπορεί επίσης, κατά τη γνωστοποίηση της επεκτάσεως της εδαφικής εφαρμογής της Συμβάσεως σύμφωνα με το άρθρο 22, να διατυπώσει μία η περισσότερες από τις επιφυλάξεις αυτές που θα ισχύουν μόνο σε όσα εδάφη που αναφέρονται στη δήλωση επεκτάσεως ή σε ορισμένα από αυτά.
Κάθε συμβαλλόμενο Κράτος μπορεί οποτεδήποτε να ανακαλέσει επιφύλαξη που έχει διατυπώσει. Η ανάκληση θα γνωστοποιείται στο Υπουργείο Εξωτερικών της Ολλανδίας.
Τα αποτελέσματα της επιφυλάξεως παύουν την πρώτη ημέρα του τρίτου ημερολογιακού μήνα που ακολουθεί την αναφερόμενη στην προηγούμενη παράγραφο γνω~πoίηση. ΑΡΘΡΟ 25.
Η Σύμβαση θα αρχίσει να ισχύει την πρώτη ημέρα του τρίτου ημερολογιακού μήνα που ακολουθεί την κατάθεση του τρίτου εγγράφου επικυρώσεως, αποδοχής ή εγκρίσεως που προβλέπεται στο άρθρο 20.
Στη συνέχεια η Σύμβαση θα τίθεται σε ισχύ:
-για καθένα από τα Κράτη που την επικυρώνει, αποδέχεται ή εγκρίνει μεταγενέστερα, την πρώτη ημέρα του τρίτου ημερολογιακού μήνα που ακολουθεί την κατάθεση του εγγράφου επικυρώσεως, αποδοχής ή εγκρίσεώς της
-για κάθε Κράτος που προσχωρεί, την πρώτη ημέρα του τρίτου ημερολογιακού μήνα που ακολουθεί την κατάθεση του εγγράφου προσχωρήσεώς του
-για τα εδάφη στα οποία η εφαρμoγή της Συμβάσεως επεκτάθηκε σύμφωνα με το άρθρο 22, την πρώτη ημέρα του τρίτου ημερολογιακού μήνα που ακολουθεί τη γνωστοποίηση η οποία, προβλέπεται σ` αυτό το άρθρο.
*** Με την Ανακοίνωση Υπ.Εξωτ.Φ.0544/ΑΣ 501/Μ.5281/2003, ΦΕΚ Α 252/4.11.2003,η παρούσα τέθηκε σε ισχύ για τη χώρα μας την 1η Σεπτεμβρίου 2003.
ΑΡΘΡΟ 26.
Η Σύμβαση θα έχει διάρκεια πέντε ετών από την ημερομηνία ενάρξεως της ισχύος της σύμφωνα με το άρθρο 25, παρ. 1, ακόμα και για τα Κράτη που θα την επικυρώσουν, αποδεχθούν ή εγκρίνουν, ή θα προσχωρήσουν σ` αυτήν μεταγενέστερα.
Η Σύμβαση θα ανανεώνεται σιωπηρά κάθε πέντε έτη, εκτός αν καταγγελθεί
Η καταγγελία θα γνωστοποιεrrαι στο Υπουργείο Εξωτερικών της Ολλανδίας, τουλάχιστον έξι μήνες πριν από την εκπνοή της προθεσμίας των πέντε ετών. Μπορεί να περιορίζεται σε ορισμένα από τα εδάφη στα οποία εφαρμόζεται η Σύμβαση.
Η καταγγελία θα παράγει αποτελέσματα μόνο ως προς το Κράτος που τη γνωστοποιεί.
Η Σύμβαση θα παραμένει σε ισχύ για τα υπόλοιπα συμβαλλόμενα Κράτη.

ΑΡΘΡΟ 27.
Το Υπουργείο Εξωτερικών της Ολλανδίας θα γνωστοποιεί οτα Κράτη μέλη της Συνδιασκέψεως, καθώς και στα Κράτη που θα προσχωρήσουν σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 21:
1. τις υπογραφές, επικυρώσεις, αποδοχές και εγκρίσεις που προβλέπονται στο άρθρο 20
2. την ημερομηνία ενάρξεως ισχύος της παρούσας Συμβάσεως σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 25
3. τις προσχωρήσεις που προβλέπονται στο άρθρο 21 και την ημερομηνία από την οποία θα παράγουν αποτελέσματα
4. τις δηλώσεις επεκτάσεως που προβλέπονται στο άρθρο 22 και την ημερομηνία από την οποία θα παράγουν αποτελέσματα
5. τις δηλώσεις που μνημονεύονται στο άρθρο 23, καθώς και τις τροποποιήσεις τους και την ημερομηνία από την οποία, αυτές οι δηλώσεις και τροποποιήσεις θα παράγουν αποτελέσματα
6. τις καταγγελίες που προβλέπονται στο άρθρο 26
7. τις επιφυλάξεις που προβλέπονται στα άρθρα 13 έως 15 και 24 και την ανάκληση των επιφυλάξεων που προβλέπονται στο άρθρο 24.
Σε πίστωση των ανωτέρω, οι υπογράφοντες, δεόντως εξουσιοδοτημένοι, υπέγραψαν την παρούσα Σύμβαση.
Eγινε στη Χάγη, στις 2 Οκτωβρίου 1973 σε ένα μόνο αντίτυπο στην αγγλική και γαλλική γλώσσα. Τα δύο κείμενα είναι εξίσου αυθεντικά. Το αντίτυπο αυτό θα κατατεθεί στα αρχεία της Κυβερνήσεως της Ολλανδίας και κυρωμένο αντίγραφό του θα διαβιβασθεί δια της διπλωματικής οδού σε καθένα από τα Κράτη που ήταν Μέλη της Συνδιασκέψεως της Χάγης του Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου κατά τη 12η σύνοδό της.

Η ισχύς του παρόντος νόμου αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και της Σύμβασης που κυρώνεται από την πλήρωση των προϋποθέσεων του άρθρου 25 (παρ. 2) αυτής.

Παραγγέλλομε τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την εκτέλεσή του ως νόμου του Κράτους.

Αθήνα, 11 Απριλίου 2003

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ

ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ Γ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Φ. ΠΕΤΣΑΛΝΙΚΟΣ

Θεωρήθηκε και τέθηκε η Μεγάλη Σφραγίδα του Κράτους

Αθήνα, 11 Απριλίου 2003

Ο ΕΠΙ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ Φ. ΠΕΤΣΑΛΝΙΚΟΣ