Νέοι ασφαλισμένοι επιλογή ταμείουΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Ν. 2556/97. ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΟΥΣ ΝΕΟΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥΣ ΑΠΟ 1.1.1993 ΣΤΟ ΙΚΑ. ΕΓΚ. 24/98.
Σχετικές εγκύκλιες: 106/93, 44/96
Με την παρούσα κοινοποιούμε τις διατάξεις του άρθρου 16 παρ. 1 του Ν. 2556/97 (ΦΕΚ 270/24.12.97 τ. Α), σχετικά με την ασφάλιση σε ένα φορέα των νεοασφαλισμένων από 1.1.1993 και σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα για την εφαρμογή τους.
Α) Με τις κοινοποιούμενες διατάξεις επέρχονται οι εξής αλλαγές:
1. Η προθεσμία επιλογής ασφαλιστικού φορέα ορίζεται από τρίμηνη σε εξάμηνη
2. Στις περιπτώσεις που δεν υποβάλλεται δήλωση επιλογής, ορίζεται ότι η ασφάλιση χωρεί υποχρεωτικά, αντί του φορέα απασχόλησης, στον πρώτο φορέα, ασφάλισης (από μισθωτή απασχόληση ή αυτοαπασχόληση ή ιδιότητα).
3. Χορηγείται εξάμηνη προθεσμία από τη δημοσίευση του νόμου (24.12.97 μέχρι 24.6.98) για την άσκηση του δικαιώματος επιλογής ασφαλιστικού φορέα στα πρόσωπα, τα οποία, μέχρι την έναρξη ισχύος αυτού, δεν έχουν προβεί σε επιλογή ή έχουν απολέσει το σχετικό δικαίωμα.
Β) Αναλυτικά:
1. Προθεσμία επιβολής ασφαλιστικού φορέα
Όπως είναι γνωστό όπου από την ισχύουσα νομοθεσία προβλέπεται υποχρεωτική ασφάλιση σε περισσότερους από ένα ασφαλιστικούς φορείς, τα πρόσωπα αυτά ασφαλίζονται υποχρεωτικά σε ένα ασφαλιστικό φορέα, τον οποίο επιλέγουν με υπεύθυνη δήλωση, που θα υποβάλλεται σε όλους τους ασφαλιστικούς φορείς και στους οικείους εργοδότες. Η δήλωση επιλογής θα υποβάλλεται σε διάστημα έξι (6) μηνών, από την ημερομηνία που προκύπτει η υποχρέωση ασφάλισης στο δεύτερο φορέα, λόγω ανάληψης απασχόλησης-μισθωτής ή αυτοαπασχόλησης ή την απόκτηση ιδιότητας.
Δηλαδή η τρίμηνη προθεσμία του άρθρου 39 του Ν. 2084/92, γίνεται πλέον εξάμηνη με την κοινοποιούμενη διάταξη.
Στις περιπτώσεις που θα επιλέγουν το ΙΚΑ ως ασφαλιστικό φορέα, εντός της εξάμηνης προθεσμίας, θα προκύπτουν αναδρομικές εισφορές, οι οποίες θα θεωρούνται εμπρόθεσμες, εάν θα καταβάλλονται εντός τριών μηνών από το τέλος του μήνα επιλογής ή από το τέλος του μήνα, μέσα στο οποίο λήγει το εξάμηνο, για τις περιπτώσεις εκείνες που θα υπάγεται κάποιος στην ασφάλιση του ΙΚΑ, χωρίς επιλογή, ως πρώτο ασφαλιστικό φορέα.
Οι ανωτέρω προθεσμίες θα έχουν εφαρμογή και για το μεταβατικό στάδιο που ορίζει η κοινοποιούμενη διάταξη δηλαδή για το εξάμηνο από τη δημοσίευση του νόμου (24.12.97-24.6.98).
2. Ασφαλιστικός φορέας όταν δεν ασκείται το δικαίωμα επιλογής
Στην περίπτωση που τα παραπάνω πρόσωπα δεν ασκήσουν το δικαίωμα της επιλογής εντός της παραπάνω εξάμηνης προθεσμίας, ενώ με τις προϊσχύουσες διατάξεις η ασφάλιση γινόταν στον φορέα απασχόλησης, τώρα με την νέα διάταξη, υποχρεωτική καθίσταται η ασφάλιση στο φορέα, ο οποίος τους ασφάλισε πρώτος λόγω μισθωτής απασχόλησης ή αυτοαπασχόλησης ή ιδιότητας, εκτός από την ασφάλιση στο ΤΣΑΥ και ΤΣΜΕΔΕ, που είναι υποχρεωτική.
Δηλαδή, εάν κάποιος έχει υπαχθεί κατ’ αρχήν στο ΤΕΒΕ λόγω ιδιότητας και στη συνέχεια, αναλάβει και μισθωτή εργασία (ασφαλιστέα στο ΙΚΑ), οπότε υπάρχει υποχρέωση ασφάλισης και στο ΙΚΑ, θα πρέπει μέσα σε έξι μήνες από την ημερομηνία που ανέλαβε εργασία και υπήρξε υποχρέωση ασφάλισης στο ΙΚΑ, να επιλέξει με δήλωσή του σε ποιο φορέα επιθυμεί να ασφαλιστεί. Εάν παρέλθει άπρακτη η εξάμηνη προθεσμία, τότε υποχρεωτικά θα ασφαλιστεί στο ΤΕΒΕ επειδή είναι ο φορέας που τον ασφάλισε πρώτος.
Βέβαια, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 2 του Ν. 2335/95, θα ασφαλιστεί συμπληρωματικά στο ΙΚΑ για όσους κλάδους ασφάλισης δεν το καλύπτει το ΤΕΒΕ (εγκ. 44/96)
Το δικαίωμα της επιλογής θα ασκείται κάθε φορά που θα προκύπτουν οι προϋποθέσεις για ασφάλιση σε δύο φορείς. Στην περίπτωση δε, που ο ασφαλισμένος χάσει το σχετικό δικαίωμα επιλογής, τότε θα υπάγεται στον πρώτο φορέα ασφάλισης κάθε συγκεκριμένης περίπτωσης.
Κάποιος π.χ. ο οποίος λόγω της ιδιότητας του ως επαγγελματίας ασφαλίστηκε στο ΤΕΒΕ, αναλαμβάνει και μισθωτή εργασία και προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης στο ΙΚΑ. Μέσα στην εξάμηνη προθεσμία, επιλέγει το ΤΕΒΕ ως φορέα ασφάλισης. Στη συνέχεια, χάνει την ιδιότητα του επαγγελματία και μένει μόνο ως μισθωτός, οπότε ασφαλίζεται πλέον μόνο στο ΙΚΑ.
Εάν στη συνέχεια αποκτήσει και πάλι την ιδιότητα του επαγγελματία ή του εμπόρου θα πρέπει και πάλι να επιλέξει ασφαλιστικό φορέα. Εάν χάσει την προθεσμία υποβολής της δήλωσης επιλογής, τότε στην περίπτωση αυτή πρώτος ασφαλιστικός φορέας είναι το ΙΚΑ και θα παραμείνει ασφαλισμένος σαυτό.
Ως προς την εξαίρεση από την ασφάλιση του ΙΚΑ, λόγω επιλογής άλλου εκτός του ΙΚΑ ασφαλιστικού φορέα, θα ακολουθείται η ίδια διαδικασία που περιγράφεται στην εγκ. 106./93.
Στις περιπτώσεις όμως που δεν θα ασκηθεί το δικαίωμα της επιλογής και ο ενδιαφερόμενος θα υπαχθεί υποχρεωτικά σε κάποιο άλλο φορέα ασφάλισης, επειδή σ’ αυτόν ασφαλίστηκε πρώτα, προκειμένου να εξαιρεθεί από το ΙΚΑ, θα ακολουθείται η εξής διαδικασία.
Όταν περιέλθει σε γνώση του Ιδρύματος, με οποιοδήποτε τρόπο (έλεγχος, αίτηση του εργοδότη ή εργαζόμενου κ.λ.π.) ότι κάποιος νεοασφαλισμένος έχει υπαχθεί στην ασφάλιση άλλου ασφαλιστικού φορέα, επειδή δεν άσκησε το δικαίωμα της επιλογής, θα εκδίδεται απόφαση εξαίρεσης από το ΙΚΑ.
Προκειμένου να εκδοθεί η απόφαση θα ζητείται από τον ενδιαφερόμενο να προσκομίσει βεβαίωση του άλλου ασφαλιστικού φορέα από την οποία θα προκύπτει ότι πρόκειται για νεοασφαλισμένο, καθώς επίσης και η ημερομηνία ασφάλισης σ’ αυτόν.
Εξυπακούεται ότι και στις περιπτώσεις αυτές, θα πρέπει να ζητείται από τους ενδιαφερόμενους να προσκομίζουν στις αρχές κάθε χρόνου βεβαίωση του ασφαλιστικού φορέα, από την οποία να προκύπτει η ασφάλισή του για το προηγούμενο χρονικό διάστημα.
3. Μεταβατικό στάδιο
Στην κοινοποιούμενη διάταξη υπάρχει πρόβλεψη και για τα πρόσωπα τα οποία κατά την έναρξη ισχύος του νόμου (24-12-97) δεν είχαν επιλέξει ασφαλιστικό φορέα ή είχαν χάσει το σχετικό δικαίωμα.
Στις περιπτώσεις αυτές δίνεται νέα εξάμηνη προθεσμία για την άσκηση του δικαιώματος η οποία αρχίζει από την ημερομηνία ισχύος του νόμου 24.12.97 μέχρι 24.6.98.
Οι ασφαλιστικές εισφορές που έχουν τυχόν καταβληθεί στον ασφαλιστικό φορέα που δεν θα επιλέξει ο ενδιαφερόμενος, δεν θα επιστραφούν και ο αντίστοιχος χρόνος ασφάλισης θεωρείται νόμιμος, παρά τη ρητή απαγόρευση του άρθρου 39 του Ν. 2084/92 για ασφάλιση σε ένα φορέα και μπορεί να αξιοποιηθεί οποτεδήποτε.
Η διάταξη αναφέρεται μόνο σε εισφορές, οι οποίες έχουν καταβληθεί. Επομένως σε όσες περιπτώσεις έχουν καταλογιστεί εισφορές από τον ασφαλιστικό φορέα και δεν θα επιλεγεί, θα πρέπει να ακυρωθούν οι αντίστοιχες ανεξόφλητες πράξεις.
Ειδικότερα για το ΙΚΑ, θα υπάρξουν οπωσδήποτε περιπτώσεις, που θα έχουν καταλογιστεί εισφορές για την ασφαλιστική τακτοποίηση κάποιων, οι οποίοι δεν είχαν επιλέξει ασφαλιστικό φορέα, εντός της τρίμηνης προθεσμίας και κατά συνέπεια έπρεπε να ασφαλιστούν στο ΙΚΑ, σύμφωνα με τη θέση του Ιδρύματος και οι οποίοι κάνοντας χρήση της νέας διάταξης θα επιλέξουν άλλο εκτός του ΙΚΑ ασφαλιστικό φορέα π.χ. ΤΕΒΕ.
Στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να τροποποιούνται οι σχετικές πράξεις και να παραμένουν ισχυρές μόνο κατά το μέρος που αφορούν ασφάλιση στους κλάδους που δεν καλύπτονται από τον ασφαλιστικό φορέα επιλογής.
4. Βεβαιώσεις ασφαλιστικής ενημερότητας
Στους εργοδότες σε βάρος των οποίων έχουν επιβληθεί ΠΕΕ για την ασφαλιστική τακτοποίηση νεοασφαλισμένων που σύμφωνα με την κοινοποιούμενη διάταξη (περιπτ. 3), έχουν προθεσμία δήλωσης επιλογής φορέα ασφάλισης μέχρι 24/6/98, θα πρέπει, μέχρι να τροποποιηθεί η εν λόγω ΠΕΕ κατά τα ανωτέρω, να χορηγούνται βεβαιώσεις με όλο το ποσό της οφειλής.
Ν. 2556/97 (ΦΕΚ 270/Α/24.12.97)
?ρθρο 16
Τροποποιήσεις ασφαλιστικής νομοθεσίας
Η παρ. 2 του άρθρου 39 του ν. 2084/1992, όπως συμπληρώθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 2335/1995, αντικαθίσταται ως εξής:
2. Τα πρόσωπα, για τα οποία προβλέπεται από τις ισχύουσες διατάξεις υποχρεωτική ασφάλιση σε περισσότερους του ενός ασφαλιστικούς φορείς, ασφαλίζονται υποχρεωτικά σε ένα φορέα, το οποίο επιλέγουν με δήλωσή τους, που υποβάλλεται κάθε φορά σε όλους τους αρμόδιους φορείς και τους οικείους εργοδότες, εντός έξι (6) μηνών από την ανάληψη της δεύτερης απασχόλησης-μισθωτής ή αυτοαπασχόλησης-ή την απόκτηση της ιδιότητας.
Σε περίπτωση μη υποβολής δήλωσης εντός της παραπάνω προθεσμίας η υποχρεωτική ασφάλιση χωρεί στο φορέα που υπάγεται η κατά τον πρώτον αναληφθείσα μισθωτή απασχόληση ή αυτοαπασχόληση ή η ιδιότητα, με εξαίρεση την ασφάλιση στο ταμείο συντάξεων και αυτασφαλίσεως Υγειονομικών και στο Ταμείο Συντάξεων Μηχανικών και Εργοληπτών δημοσίων έργων, η οποία είναι υποχρεωτική.
Προκειμένου για πρόσωπα τα οποία μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος δεν έχουν προβεί σε επιλογή ή έχουν απολέσει το σχετικό δικαίωμα, καθώς και για τα πρόσωπα της παρ. 2 του άρθρου 2 του ν. 2335/1995 η εξάμηνη προθεσμία αρχίζει από την ισχύ του νόμου αυτού, τυχόν Δε καταβληθείσες μέχρι την υποβολή της δήλωσης επιλογής ασφαλιστικές εισφορές στο φορέα που δεν επιλέγεται, δεν επιστρέφονται.
Όλα τα παραπάνω πρόσωπα ασφαλίζονται υποχρεωτικά στους φορείς ασθένειας, επικουρικής ασφάλισης και πρόνοιας που αντιστοιχούν στο συνταξιοδοτικό φορέα κύριας ασφάλισης επιλογής τους.
Εάν το ασφαλιστικό καθεστώς επιλογής δεν περιλαμβάνει όλους τους κλάδους ασφάλισης, οι οποίοι υφίστανται στο ασφαλιστικό καθεστώς, στο οποίο τα παραπάνω πρόσωπα μπορούσαν να υπαχθούν λόγω ιδιότητας ή μισθωτής απασχόλησης ή αυτοαπασχόλησης, τότε τα πρόσωπα αυτά, ως προς τους ελλείποντες κλάδους, ασφαλίζονται υποχρεωτικά στους αντίστοιχους κλάδους του ασφαλιστικού καθεστώτος στο οποίο μπορούσαν να υπαχθούν λόγω ιδιότητας ή μισθωτής απασχόλησης ή αυτοαπασχόλησης.