Φ80320/25192/01-04-2024
Οδηγίες για την απόδοση και τη λειτουργία του Αριθμού Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ)

Αθήνα, 01.04.2024
Αριθ. Πρωτ.: Φ80320/25192

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ ΣΕ ΧΡΗΜΑ

Διεύθυνση:Σταδίου 29, 105 59, Αθήνα
Τηλέφωνα:2131516781, 2131516777
Ηλ. Ταχ.: intaffairs@ypakp.gr

ΘΕΜΑ: «Οδηγίες για την απόδοση και τη λειτουργία του Αριθμού Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ)»

Σχετ.: 1) Η υπ’ αρ. Φ80320/109864/14.12.2023 κοινή υπουργική απόφαση (Β’7280/22.12.2023)

Σας ενημερώνουμε ότι εκδόθηκε η υπ’ αρ. Φ80320/109864/14.12.2023 απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Εξωτερικών, Εθνικής Άμυνας, Εσωτερικών, Υγείας, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Προστασίας του Πολίτη, Μετανάστευσης και Ασύλου, Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και Ψηφιακής Διακυβέρνησης «Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης» (Β’7280/22.12.2023) σχετικά με τον καθορισμό των προϋποθέσεων και της διαδικασίας έκδοσης, ενεργοποίησης, απενεργοποίησης και αδρανοποίησης του Αριθμού Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ), καθώς και της εν γένει λειτουργίας αυτού, κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 153 του ν. 3655/2008 «Διοικητική και οργανωτική μεταρρύθμιση του Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης και λοιπές ασφαλιστικές διατάξεις» (Α’58), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 74 του ν. 4826/2021 «Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση για τη Νέα Γενιά: εισαγωγή κεφαλαιοποιητικού συστήματος προκαθορισμένων εισφορών στην επικουρική ασφάλιση, ίδρυση, οργάνωση και λειτουργία Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης και άλλες επείγουσες ρυθμίσεις» (Α’160), και παρέχουμε τις κάτωθι οδηγίες για την ορθή εφαρμογή του κανονιστικού πλαισίου.

1. Κανονιστικό πλαίσιο – Έναρξη ισχύος

Σύμφωνα με το άρθρο 74 του ν. 4826/2021 (Α’160), το οποίο αντικατέστησε το άρθρο 153 του ν. 3655/2008 (Α 58):
«1. Ο Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (Α.Μ.Κ.Α.) αποτελεί υποχρεωτικό αριθμό εργασιακής και ασφαλιστικής ταυτοποίησης όλων των φυσικών προσώπων που υπάγονται στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας. Ουδείς δύναται χωρίς Α.Μ.Κ.Α. να απασχοληθεί ως μισθωτός ή ως μη μισθωτός, να ασφαλισθεί και να καταβάλει ασφαλιστικές εισφορές, να δικαιωθεί και να εισπράξει συντάξεις και γενικότερα πάσης φύσεως παροχές, επιδόματα και βοηθήματα, καθώς και να αποκτήσει ασφαλιστική ικανότητα. Ο Α.Μ.Κ.Α. αναγράφεται υποχρεωτικά επί όλων των διοικητικών πράξεων, εγγράφων και παραστατικών που σχετίζονται με τις παραπάνω ενέργειες.
2. Κάθε διοικητική διαδικασία σχετική με τον A.M.K.A. εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Γ.Γ.Κ.Α.) του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Η απόδοση και επιχειρησιακή διαχείριση του Α.Μ.Κ.Α. γίνεται από την εταιρεία με την επωνυμία «Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης Α.Ε .» (Η.ΔΙ.Κ.Α. Α.Ε.), μέσω των αρμοδίων υπηρεσιών χορήγησης Α.Μ.Κ.Α.. Ως αρμόδιες υπηρεσίες χορήγησης ορίζονται, τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών (Κ.Ε.Π.) και ο Ηλεκτρονικός Εθνικός Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε. Φ.Κ.Α.), με την επιφύλαξη της παρ. 5.
3. Δικαιούχοι Α.Μ.Κ.Α. είναι: (α) οι Έλληνες πολίτες, (β) οι πολίτες κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και (γ) πολίτες τρίτων χωρών, οι οποίοι παραμένουν νόμιμα στην Ελλάδα και έχουν δικαίωμα πρόσβασης στην αγορά εργασίας και υπαγωγής στο ασφαλιστικό σύστημα της Χώρας. Δικαιούχοι είναι και οι ανήλικοι των ανωτέρω κατηγοριών, εφόσον παραμένουν νόμιμα και κατοικούν στη Χώρα.
4. Ο Α.Μ.Κ.Α. ενεργοποιείται με την απόδειξη ύπαρξης νόμιμης παραμονής και κατοικίας στη Χώρα και αδρανοποιείται με τον θάνατο. Ο Α.Μ.Κ.Α. απενεργοποιείται, όταν παύσουν να συντρέχουν οι προϋποθέσεις ενεργοποίησης του πρώτου εδαφίου και σε κάθε περίπτωση από την απώλεια της νόμιμης παραμονής στη Χώρα. Ο Α.Μ.Κ.Α. ενεργοποιείται εκ νέου με την απόδειξη συνδρομής των προϋποθέσεων της παρούσας.
5. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Οικονομικών και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, καθορίζονται η διαδικασία και λοιπές αρμόδιες υπηρεσίες έκδοσης Α.Μ.Κ. Α., οι λεπτομέρειες έκδοσης Α.Μ.Κ.Α. σε ανηλίκους δικαιούχους, τα κριτήρια της νόμιμης παραμονής και κατοικίας στη Χώρα για τον σκοπό της ενεργοποίησης Α.Μ.Κ.Α., τα απαραίτητα δικαιολογητικά για την απόδειξη αυτών και κάθε άλλο απαραίτητο δικαιολογητικό για την έκδοση, την ενεργοποίηση, την απενεργοποίηση και την αδρανοποίησή του, η αναγκαία διαλειτουργικότητα των πληροφοριακών συστημάτων των αρμοδίων φορέων για την έκδοση, την ενεργοποίηση, την απενεργοποίηση και την αδρανοποίηση του Α.Μ.Κ.Α., καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή το υ παρόντος.»
2. Μέχρι την έκδοση της απόφασης της παρ. 5 του άρθρου 153 του ν. 3655/2008, διατηρείται το ισχύον πλαίσιο απόδοσης Α.Μ.Κ.Α.»

Με την έκδοση της σχετικής Κοινής Υπουργικής Απόφασης (εφεξής ΚΥΑ), ενεργοποιούνται οι ανωτέρω προβλέψεις του νόμου και ως εκ τούτου παύουν εφεξής να ισχύουν οι οδηγίες  που έχουν δοθεί βάσει των προβλέψεων της αρχικής μορφής του άρθρου 153 του ν. 3655/2008, καθώς και βάση της υπ’ αρ. οικ.7791/245/Φ80321/01-04-2009 Απόφασης των Υπουργών Εσωτερικών, Εθνικής Άμυνας, Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας, Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Εμπορικής Ναυτιλίας, Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής (Β’596), η οποία καταργείται ρητώς με το άρθρο 17 της ΚΥΑ. Επομένως, από 14 Δεκεμβρίου 2023 κάθε σχετική με τον ΑΜΚΑ διαδικασία διέπεται από το άρθρο 153 του ν. 3655/2008 (Α’58), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 74 του ν. 4826/2021 (Α’160), την υπ’ αρ. Φ80320/109864/14.12.2023 απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Εξωτερικών, Εθνικής Άμυνας, Εσωτερικών, Υγείας, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Προστασίας του Πολίτη, Μετανάστευσης και Ασύλου, Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και Ψηφιακής Διακυβέρνησης «Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης» (Β’7280/22.12.2023) και την παρούσα εγκύκλιο.

2. Γενικά (άρθρα 1 και 2 της ΚΥΑ)

Σύμφωνα με το άρθρο 1 της ΚΥΑ, ο ΑΜΚΑ αποτελεί τον υποχρεωτικό αριθμό εργασιακής και ασφαλιστικής ταυτοποίησης όλων των φυσικών προσώπων που υπάγονται στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας.

Ως εκ τούτου ο ΑΜΚΑ εκδίδεται μόνον για φυσικά πρόσωπα και η έκδοση είναι υποχρεωτική για τη διενέργεια σειράς διαδικασιών (ασφάλιση, συνταξιοδότηση κλπ) δημοσίου δικαίου. Σύμφωνα με το νέο νομοθετικό πλαίσιο και με το άρθρο 2 της ΚΥΑ, ο ΑΜΚΑ μετά την έκδοσή του σημαίνεται ως (α) ενεργός, (β) ανενεργός, ή (γ) αδρανοποιημένος, ανάλογα με την πραγματική κατάσταση του κατόχου του.
> Ο ΑΜΚΑ εκδίδεται κατ’ αρχήν ανενεργός για όλες τις κατηγορίες δικαιούχων.
> Ο ΑΜΚΑ ενεργοποιείται εάν ο κάτοχος προσκομίσει τα απαραίτητα επιπλέον δικαιολογητικά.
> Ο ΑΜΚΑ απενεργοποιείται αυτοματοποιημένα ή κατόπιν ελέγχων που πραγματοποιεί η ΗΔΙΚΑ ΑΕ, βάσει των στοιχείων που διατηρεί το ΑΜΚΑ-ΕΜΑΕΣ.
> Εάν ο ΑΜΚΑ απενεργοποιηθεί για οποιοδήποτε λόγο, τότε για την εκ νέου ενεργοποίησή του απαιτείται η προσκόμιση εκ νέου δικαιολογητικών.
> Σε περίπτωση απενεργοποίησης, υπάρχει δυνατότητα προσωρινής εκ νέου ενεργοποίησης για ένα μήνα.
> Τέλος, ο ΑΜΚΑ αδρανοποιείται οριστικά με το θάνατο του κατόχου του.

Σημειώνεται ότι η ΗΔΙΚΑ διατηρεί στο πληροφοριακό σύστημα και το status «Ακυρωμένος/Κατηργημένος ΑΜΚΑ», για περιπτώσεις ακύρωσης ΑΜΚΑ λόγω διπλοεγγραφής, έκδοσης ΑΜΚΑ κατά παράβαση του νομοθετικού πλαισίου, αλλαγής του ΑΜΚΑ λόγω ειδικών περιστάσεων (π.χ. υιοθεσία).

3. Διαδικασία Έκδοσης – Ενεργοποίησης – Απενεργοποίησης – Εκ νέου Ενεργοποίησης – Αδρανοποίησης Α.Μ.Κ.Α. – Μετάπτωσης – Επικαιροποίησης στοιχείων – Στοιχεία Απογραφής (άρθρα 11 & 12 της ΚΥΑ)

Τα άρθρα 11 και 12 της ΚΥΑ περιγράφουν αναλυτικά τη διαδικασία που ακολουθείται από τις αρμόδιες υπηρεσίες ΑΜΚΑ για την ολοκλήρωση κάθε σχετιζόμενης με τον ΑΜΚΑ ενέργειας. Η ΚΥΑ ΑΜΚΑ στοχεύει, μεταξύ άλλων, στη θέσπιση διαδικασιών για την ενθάρρυνση της τακτικής επικαιροποίησης των στοιχείων του Μητρώου ΑΜΚΑ, προκειμένου το τελευταίο να επιτελέσει τις απαραίτητες λειτουργίες του (διασταύρωση και αποστολή στοιχείων στους ΟΚΑ κλπ). Προς το σκοπό αυτό, καθίσταται υποχρεωτική η επικαιροποίηση των απογραφικών στοιχείων του κατόχου κατά την έκδοση και την ενεργοποίηση του ΑΜΚΑ, ενώ είναι δυνατή και η επικαιροποίηση στοιχείων κατόπιν αιτήματος του κατόχου οποιαδήποτε στιγμή.

Ειδικότερα, σε κάθε διαδικασία απαιτείται:
1. Ταυτοποίηση του αιτούντος, με βάση τις παρ. 1 και 2 του άρθρου 11 της ΚΥΑ.
2. Αίτηση για την ενέργεια που επιθυμούν (βλ. Παράρτημα με αίτηση)
3. Έλεγχος δικαιολογητικών κατά περίπτωση
4. Απογραφή – Επικαιροποίηση στοιχείων βάσει των προσκομιζόμενων δικαιολογητικών
5. Ολοκλήρωση της ενέργειας μέσω του πληροφοριακού συστήματος
6. Εφόσον ζητηθεί, εκτύπωση αποδεικτικού για την ολοκλήρωση της ενέργειας-μεταβολής και παράδοση στον αιτούντα.

Σημειώνεται ότι αποδεικτικό εκτυπώνεται μόνο κατόπιν ορισμένης μεταβολής (έκδοση, ενεργοποίηση, επικαιροποίηση στοιχείων κλπ). Σε κάθε άλλη περίπτωση, οι πολίτες μπορούν να χρησιμοποιούν το https://www.amka.gr/AMKAGR/ για εκτύπωση αποδεικτικού κατοχής ΑΜΚΑ.

Τόσο η διαδικασία, όσο και ο τρόπος καταγραφής των στοιχείων περιγράφονται αναλυτικά στα σχετικά άρθρα της ΚΥΑ και στο εγχειρίδιο χρήσης της ΗΔΙΚΑ.

4. Υπηρεσίες έκδοσης ΑΜΚΑ (άρθρο 1 & 18 της ΚΥΑ)

Σύμφωνα με το άρθρο 1 της ΚΥΑ ως αρμόδιες υπηρεσίες για τη διαχείριση και ενημέρωση του Μητρώου ΑΜΚΑ ορίζονται:

■ ο Ηλεκτρονικός Εθνικός Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ). Ο e-ΕΦΚΑ εξυπηρετεί όλες τις κατηγορίες δικαιούχων και τις κάτωθι κατηγορίες κατ’ αποκλειστικότητα:
– Προσωπικό ιδιωτικού δικαίου των Αρχών της Εξωτερικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Εξωτερικών του άρθρου 422 του ν.4781/2021, εφόσον έχει την ελληνική ιθαγένεια και υπάγεται στην ελληνική νομοθεσία περί κοινωνικής ασφάλισης.
– Πρόσωπα που επίκειται η συνταξιοδότησή τους ή απονομή ειδικών βοηθημάτων (συντάξεις λόγω θανάτου σε δικαιοδόχους χωρίς Α.Μ.Κ.Α., συντάξεις γήρατος σε ομογενείς εξ Αιγύπτου και Κωνσταντινουπόλεως με ειδικές διατάξεις, διεθνείς συντάξεις, άλλες ειδικές συντάξεις).
– Ιδρυτές και μέλη εταιρειών μέσω Υπηρεσιών Μίας Στάσης, για τους οποίους προκύπτει υποχρεωτική υπαγωγή στην ασφάλιση.
– Πρόσωπα του άρθρου 11 του ν. 1276/1982 (Α’ 100).
■ τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ). Τα ΚΕΠ εξυπηρετούν όλες τις κατηγορίες δικαιούχων, πλην των κατηγοριών που εξυπηρετούνται αποκλειστικά από τον e-ΕΦΚΑ.
■ τα ληξιαρχεία, σε περίπτωση έκδοσης Α.Μ.Κ.Α. νεογέννητων του άρθρου 21Α του ν. 344/1976 (Α’143) και της κατ’ εξουσιοδότηση αυτού δευτερογενούς νομοθεσίας.
■ το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου (ΥΜΑ), για την έκδοση Α.Μ.Κ.Α. και τη μετάπτωση δεδομένων σχετικών με τον Προσωρινό Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (Π. Α. Μ.Κ.Α.) και Π.Α.Α.Υ.Π.Α., σε πολίτες τρίτων χωρών και ανιθαγενείς της αρμοδιότητάς του.
Οι υπηρεσίες του ΥΜΑ δεν επιτρέπεται να προχωρούν σε ενεργοποίηση του ΑΜΚΑ. Η εξυπηρέτηση πολιτών από το ΥΜΑ εκκινεί στις 22.12.2024 (άρθρο 18 της ΚΥΑ). Μέχρι την ημερομηνία αυτή, οι πολίτες τρίτων χωρών απευθύνονται στον e-ΕΦΚΑ και στα ΚΕΠ.
■ το Σωφρονιστικό Κατάστημα, για την έκδοση και ενεργοποίηση Α.Μ.Κ.Α. και τις σχετικές με τον Προσωρινό Αριθμό Υγειονομικής Περίθαλψης Κρατουμένου (Π.Α.Υ.ΠΕ.Κ.) μεταπτώσεις/μετατροπές, σε κρατούμενους της αρμοδιότητάς του, καθώς και το Ίδρυμα Αγωγής Ανηλίκων Αρρένων Βόλου (Ι.Α.Α.Α.Β) για την έκδοση και ενεργοποίηση Α.Μ.Κ.Α. σε ανήλικους τροφίμους αρμοδιότητας του. Η συγκεκριμένη λειτουργικότητα αναμένεται να παρασχεθεί στο επόμενο διάστημα. Μέχρι τότε οι πολίτες μπορούν να εξυπηρετούνται από τις τοπικές διευθύνσεις του e-ΕΦΚΑ.

5. Δικαιούχοι ΑΜΚΑ – Έκδοση και Ενεργοποίηση ΑΜΚΑ (άρθρα 3 & 4 και 5, 6 & 8 της ΚΥΑ)

Ο ΑΜΚΑ εκδίδεται από την αρμόδια υπηρεσία χορήγησης κατόπιν αίτησης του δικαιούχου. Ο πολίτης ή ο αντιπρόσωπός του συμπληρώνει την αίτηση (βλ. Παράρτημα Α) και την υποβάλλει μαζί με τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Με την ίδια αίτηση μπορεί να γίνει αίτημα για περισσότερες ενέργειες (π.χ. έκδοση και ενεργοποίηση), αρκεί να επισυνάπτονται όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Σε περίπτωση ξενόγλωσσου δικαιολογητικού απαιτείται επίσημη μετάφραση στη ν ελληνική γλώσσα, με εξαίρεση τα εκδιδόμενα από χώρες μέλη της ΕΕ, σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2016/191 που ισχύει από 16/02/2019.
Σύμφωνα με το άρθρο 12 παρ. 2 της ΚΥΑ, τα δικαιολογητικά και τυχόν εξουσιοδοτήσεις που προσκομίζονται τηρούνται στο πληροφοριακό σύστημα του ΑΜΚΑ. Όσα δικαιολογητικά δεν δύναται να αντληθούν διαλειτουργικά, σαρώνονται από την αρμόδια υπηρεσία ΑΜΚΑ και αναρτώνται στο πληροφοριακό σύστημα.

Παράδειγμα: Ο πολίτης προσκομίζει για την έκδοση και ενεργοποίηση του ΑΜΚΑ (α) το διαβατήριό του, (β) την άδεια διαμονής του (αρμοδιότητας ΥΜΑ), (γ) πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης με επίσημη μετάφραση και (δ) μισθωτήριο που έχει δηλωθεί στην ΑΑΔΕ. Ο υπάλληλος δεν απαιτείται να σκανάρει την άδεια διαμονής και το μισθωτήριο σε περίπτωση που το πληροφοριακό σύστημα επιστρέψει αυτόματα την πληροφορία μέσω διαλειτουργικότητας. Ωστόσο, θα σκανάρει και θα αναρτήσει στο πληροφοριακό σύστημα τα έγγραφα α και γ, που δεν δύναται να αντληθούν διαλειτουργικά για πολίτη τρίτης χώρας.

Σημειώνεται ότι κάθε νέα διαλειτουργικότητα που θα ενταχθεί σταδιακά στο πληροφοριακό σύστημα (π.χ. με το Υπουργείο Εξωτερικών για τις εθνικές θεωρήσεις εισόδου) θα μειώνει τις περιπτώσεις σάρωσης και ανάρτησης στο πληροφοριακό σύστημα.

Τονίζεται ότι μέχρι να δοθεί δυνατότητα ανάρτησης των σαρωμένων εγγράφων στο πληροφοριακό σύστημα, τα έγγραφα που σαρώνονται τηρούνται σε αρχείο στην υπηρεσία έκδοσης. Ειδικά στην περίπτωση των ΚΕΠ, τα σαρωμένα έγγραφα αποστέλλονται στην Τοπική Διεύθυνση e-ΕΦΚΑ της περιοχής.

Στο Παράρτημα Β απεικονίζονται τα απαραίτητα δικαιολογητικά για την έκδοση και την ενεργοποίηση του ΑΜΚΑ, ανά κατηγορία δικαιούχου. Ειδικώς για τους πολίτες τρίτης χώρας στο Παράρτημα Γ αποτυπώνονται οι τίτλοι παραμονής στη χώρα που δικαιολογούν την έκδοση ή και την ενεργοποίηση ΑΜΚΑ. Ο αρμόδιος υπάλληλος οφείλει να ενημερώνει τον πολίτη για τα δικαιολογητικά που απαιτούνται στην περίπτωσή του.

! Επισημαίνεται ότι η κατηγορία δικαιούχου επιλέγεται με βάση την ιθαγένεια και τις ιδιότητες του προσώπου υπέρ του οποίου εκδίδεται/ενεργοποιείται ο ΑΜΚΑ! Π.χ. Εάν εκδίδουμε ΑΜΚΑ σε ανήλικο με μοναδική ιθαγένεια αυτή κ-μ της ΕΕ, το οποίο ωστόσο έχει έναν γονέα Έλληνα, τότε η ορθή κατηγορία είναι η ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 4 «Πολίτες κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ανήλικοι)» και όχι η ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 2 «Έλληνες πολίτες και ομογενείς (ανήλικοι). Σε περίπτωση διπλής ιθαγένειας υπερισχύει η Ελληνική.

! Επισημαίνεται ότι για ενήλικα μέλη οικογενείας, τα οποία επιθυμούν να ασφαλιστούν ως έμμεσα ασφαλισμένοι πρώτα ελέγχεται εάν δικαιούνται να εκδώσουν ΑΜΚΑ αυτοτελώς, και μόνο εάν δεν πληρούν τις προϋποθέσεις ζητούνται τα δικαιολογητικά των έμμεσα ασφαλισμένων. Π.χ. Γερμανίδα, σύζυγος Ολλανδού που εργάζεται στην Ελλάδα με ΑΜΚΑ, επιθυμεί να εκδώσει ΑΜΚΑ. Πρώτα ελέγχεται εάν πληροί τις προϋποθέσεις της ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ 3 «Πολίτες κ- μ της ΕΕ (ενήλικοι)» και μόνο εάν δεν πληρούνται, αναζητούνται τα δικαιολογητικά της περίπτωσης εμμέσως ασφαλισμένου ενηλίκου.

Πέραν των απαιτούμενων δικαιολογητικών κατά περίπτωση, απαιτείται κατ’ αρχήν για όλες τις κατηγορίες:
✓ Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης ή ληξιαρχική πράξη γέννησης ή δημόσιο έγγραφο από το οποίο προκύπτουν τα απογραφικά στοιχεία του άρθρου 12 της ΚΥΑ.
✓ Αριθμός Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.). Δεν απαιτείται η προσκόμιση βεβαίωσης απόδοσης.

Κατ’ εξαίρεση:

■ Δεν απαιτείται πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης ή ληξιαρχική πράξη γέννησης ή δημόσιο έγγραφο από το οποίο προκύπτουν τα απογραφικά στοιχεία του άρθρου 12 της ΚΥΑ:
– σε περίπτωση που τα απαραίτητα απογραφικά στοιχεία προκύπτουν από την ταυτότητα, το διαβατήριο ή την άδεια διαμονής, εκτός εάν απαιτείται απόδειξη συγγενικού δεσμού (π.χ. ασφάλιση συζύγου/τέκνου ως έμμεσο μέλος).
– για την έκδοση Α.Μ.Κ. Α. στο πλαίσιο μετάπτωσης Π.Α.Μ.Κ.Α. ή Π. Α.Α. Υ.Π. Α. ή Π.Α.Υ.ΠΕ.Κ., σε ασυνόδευτους ή χωρισμένους ανηλίκους,
– για την έκδοση Α.Μ.Κ. Α. σε ανηλίκους, οι οποίοι διαβιούν σε Μονάδες Παιδικής Προστασίας (Μο.Π.Π.) ή σε δομές φιλοξενίας του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, σε ανηλίκους, οι οποίοι έχουν τοποθετηθεί σε ανάδοχη ή υποψήφια θετή οικογένεια, με την επιφύλαξη του άρθρου 59 του ν. 4939/2022 (Α’ 111) για τους ανηλίκους που έχουν εκδώσει ή επίκειται να εκδώσουν Π.Α. Α. Υ.Π. Α. με την πλήρη καταγραφή τους, και σε ανηλίκους που έχουν τοποθετηθεί στο Ίδρυμα Αγωγής Ανηλίκων Αρρένων Βόλου και 4.
– Για την έκδοση ΑΜΚΑ σε δικαιούχους διεθνούς και προσωρινής προστασίας.

■ Δεν απαιτείται Αριθμός Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.):
– για ανηλίκους εάν δεν έχει ήδη εκδοθεί για άλλο λόγο.
– για την έκδοση Α.Μ.Κ.Α. σε διπλωμάτες, διοικητικό και τεχνικό προσωπικό διπλωματικών αποστολών τρίτων χωρών σε Πρεσβείες και Προξενεία στην Ελλάδα και μέλη οικογενείας αυτών.

Ειδικές επισημάνσεις:

❖ Τέκνα που γεννήθηκαν ζωντανά και απεβίωσαν πριν την έκδοση ΑΜΚΑ. Στην περίπτωση αυτή, προσκομίζεται μόνον η ληξιαρχική πράξη γέννησης και η ληξιαρχική πράξη θανάτου. Ο ΑΜΚΑ ενεργοποιείται εφόσον ο ΑΜΚΑ του άμεσα ασφαλισμένου είναι ενεργός.

❖ Μετάπτωση σε ασυνόδευτους ή χωρισμένους ανηλίκους. Στην περίπτωση αυτή, η μετατροπή του ΠΑΑΥΠΑ ή ΠΑΜΚΑ σε ΑΜΚΑ πραγματοποιείται με δικαιολογητικό νόμιμης παραμονής και υπαγωγής στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης την άδεια διαμονής δικαιούχου διεθνούς προστασίας ή άδεια διαμονής άλλου τύπου.

❖ Υιοθεσία. Στην περίπτωση αυτή, εκδίδεται νέος ΑΜΚΑ για το υιοθετημένο με προσκόμιση όλων των δικαιολογητικών που απαιτούνται ανά κατηγορία δικαιούχου και την αμετάκλητη δικαστική απόφαση υιοθεσίας και τη νέα ληξιαρχική πράξη γέννησης. Η αρμόδια υπηρεσία έκδοσης ΑΜΚΑ αποστέλλει στην ΗΔΙΚΑ ΑΕ (amka_bo@idika.gr) τα ανωτέρω στοιχεία, προκειμένου ο παλαιός ΑΜΚΑ να «ακυρωθεί» και το ιστορικό του να μεταφερθεί στον νέο ΑΜΚΑ

6. Απενεργοποίηση ΑΜΚΑ (άρθρο 7 της ΚΥΑ)

Σύμφωνα με το άρθρο 7 της ΚΥΑ ο Α.Μ.Κ.Α. απενεργοποιείται όταν:
(α) Παύσει η νόμιμη παραμονή (Ειδικώς για την απενεργοποίηση λόγω μη νόμιμης παραμονής στη χώρα, αυτή πραγματοποιείται αυτόματα, την επομένη της λήξης της ισχύος του τίτλου παραμονής, ελλείψει ανανέωσης ή παράτασης ή ανάκλησης του καθεστώτος διεθνούς ή προσωρινής προστασίας.)
ή
(β) Παύσει η πρόσβαση στην αγορά εργασίας (Ειδικώς για την απενεργοποίηση λόγω μη πρόσβασης στην αγορά εργασίας, αυτή πραγματοποιείται αυτόματα, την επομένη της λήξης της ισχύος του τίτλου παραμονής που παρέχει πρόσβαση στην αγορά εργασίας ή λόγω αντικατάστασής του με τίτλο που δεν παρέχει πρόσβαση στην αγορά εργασίας ή ανάκλησης του καθεστώτος διεθνούς ή προσωρινής προστασίας.)
ή
(γ) Παύσει η πραγματική κατοικία στη χώρα, εκτός των ανηλίκων δικαιούχων (Ειδικώς για την απενεργοποίηση λόγω μη πραγματικής κατοικίας στη χώρα, ελέγχεται η φορολογική κατοικία του δικαιούχου. Σε περίπτωση φορολογικού κατοίκου εσωτερικού, θεωρείται ότι πληρούται το κριτήριο και ο Α.Μ.Κ.Α. παραμένει ενεργός. Σε περίπτωση φορολογικού κατοίκου εξωτερικού, ελέγχεται η ύπαρξη ιδιοκατοίκησης, μισθωτηρίου, παραχώρησης ή φιλοξενίας, αναρτημένων στις σχετικές εφαρμογές της Α.Α.Δ.Ε.. Εάν δεν προκύπτει κάποιο από τα ανωτέρω ο Α.Μ.Κ.Α. απενεργοποιείται.)
ή
(δ) Εάν απενεργοποιηθεί ο Α.Μ.Κ.Α. του άμεσα ασφαλισμένου, σε περίπτωση έμμεσα ασφαλισμένων ενηλίκων ή ανηλίκων.

Κατ’ εξαίρεση, ο Α.Μ.Κ.Α. δεν απενεργοποιείται:

(α) σε ανηλίκους οι οποίοι διαβιούν σε Μονάδες Παιδικής Προστασίας (Μο.Π.Π.) ή σε δομές φιλοξενίας του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, σε ανηλίκους, οι οποίοι έχουν τοποθετηθεί σε ανάδοχη ή υποψήφια θετή οικογένεια και σε ανηλίκους που έχουν τοποθετηθεί στο Ίδρυμα Αγωγής Ανηλίκων Αρρένων Βόλου, και σε ασυνόδευτους ή χωρισμένους ανηλίκους., μέχρι το δέκατο όγδοο (18ο) έτος της ηλικίας τους.

(β) στους συνταξιούχους ελληνικών Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης, για το διάστημα που καταβάλλεται σύνταξη.

(γ) σε πρόσωπα του άρθρου 11 του ν. 1276/1982 (Α’ 100), για όσο διάστημα συνεχίζουν να καταβάλλουν εισφορές για παροχές σε είδος.

7. Διαδικασία προσωρινής ενεργοποίησης (άρθρο 11 παρ. 6 & άρθρο 15 παρ. 3 της ΚΥΑ)

Σε περίπτωση που ο ΑΜΚΑ απενεργοποιηθεί είτε (α) διότι σταμάτησαν να πληρούνται τα κριτήρια του άρθρου 7 της ΚΥΑ, δηλαδή έπαψε η νόμιμη παραμονή στη χώρα ή η πρόσβαση στην αγορά εργασίας ή η πραγματική κατοικία στη χώρα ή απενεργοποιήθηκε ο ΑΜΚΑ του άμεσα ασφαλισμένου, είτε (β) διότι βάσει των ελέγχων του άρθρου 15 διαπιστώθηκε ότι δεν πληρούνται οι ως άνω προϋποθέσεις ή δεν βρίσκονται τα απαραίτητα στοιχεία στα πληροφοριακά συστήματα, τότε, με βάση τις προβλέψεις της παρ. 6 του άρθρου 11 και της παρ. 3 του άρθρου 15 της ΚΥΑ, προβλέπεται ότι ο κάτοχος Α.Μ.Κ.Α. δύναται να υποβάλει αίτηση προσωρινής επανενεργοποίησης στον e-Ε.Φ.Κ,Α. ή σε Κ.Ε.Π. (η αίτηση υποβάλλεται στο σημείο εξυπηρέτησης που είναι αρμόδιο για τη συγκεκριμένη κατηγορία πολίτη). Με την υποβολή της εν λόγω αίτησης, η οποία μπορεί να γίνει μόνο μία φορά, ο Α.Μ.Κ.Α. επανενεργοποιείται για διάστημα τριάντα (30) ημερολογιακών ημερών, εντός των οποίων ο αιτών υποχρεούται να προσκομίσει τα απαραίτητα δικαιολογητικά του άρθρου 6 για την επανενεργοποίησή του. Σε περίπτωση που δεν προσκομισθούν τα απαραίτητα δικαιολογητικά εντός της ανωτέρω προθεσμίας, ο Α.Μ.Κ.Α. απενεργοποιείται μέχρι την προσκόμιση των απαραίτητων δικαιολογητικών επανενεργοποίησης. Η παρούσα διαδικασία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ξανά, μόνο στην περίπτωση νόμιμης επανενεργοποίησης κατόπιν προσκόμισης των απαραίτητων δικαιολογητικών, και εκ νέου απενεργοποίησης στο μέλλον. Δεν έχει εφαρμογή η παρούσα διαδικασία για την πρώτη ενεργοποίηση.

8. Μεταπτώσεις – Μετατροπές ΑΜΚΑ (άρθρο 10 της ΚΥΑ)

Οι κάτοχοι Π.Α.Α.Υ.Π.Α., Π.Α.Υ.ΠΕ.Κ. ή Π.Α.Μ.Κ.Α. δύνανται να αιτηθούν μετάπτωσης /μετατροπής του Π.Α.Α.Υ.Π.Α. ή Π.Α.Υ.ΠΕ.Κ. ή Π.Α.Μ.Κ.Α. σε Α.Μ.Κ.Α.. Η μετάπτωση πραγματοποιείται όταν διαπιστωθεί ότι υφίσταται δικαίωμα μετάπτωσης τόσο από τη νομοθεσία που διέπει τους άλλους αριθμούς, όσο και οι προϋποθέσεις έκδοσης ΑΜΚΑ. Ειδικότερα:

8.1. Μετάπτωση ΠΑΜΚΑ σε ΑΜΚΑ

Με τις διατάξεις του άρθρου 248 του ν. 4782/2021 (Α’36), όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 97 του ν. 4796/2021 (Α’63), προβλέπεται η χορήγηση Προσωρινού Αριθμού Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (Π.Α.Μ.Κ.Α.) σε κάθε φυσικό πρόσωπο που δεν διαθέτει Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (Α.Μ.Κ. Α.) ή Προσωρινό Αριθμό Ασφάλισης και Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (Π.Α.Α.Υ.Π.Α.), αποκλειστικά για τους σκοπούς των δράσεων που σχετίζονται με την προστασία της δημόσιας υγείας στο πλαίσιο της πανδημίας της COVID-19. Υπογραμμίζεται ότι η απόδοση Π.Α.Μ.Κ.Α δεν παρέχει δικαίωμα πρόσβασης σε εξαρτημένη εργασία ή παροχή υπηρεσιών ή έργου, σε ασφαλιστικές και προνοιακές παροχές, καθώς και σε παροχές υγειονομικής περίθαλψης. Με την παρ. 6 του ίδιου άρθρου προβλέπεται ο καθορισμός θεμάτων χρόνου απενεργοποίησης του Π.Α.Μ.Κ.Α. ή μετάπτωσής του σε περίπτωση έκδοσης Α.Μ.Κ.Α. ή Π.Α.Α.Υ.Π.Α. με την έκδοση σχετικής Κοινής Υπουργικής Απόφασης (Κ. Υ. Α.).
Με την παρ. 1 του άρθρου 3 της Κ.Υ.Α. υπ’ αριθμ. 2981/21.5.2021 (Β’ 2797) ορίζεται ότι: «Αν ο κάτοχος Π.Α.Μ.Κ.Α., ενεργού ή απενεργοποιημένου, καταστεί μελλοντικά δικαιούχος έκδοσης Α.Μ. Κ.Α., για οποιαδήποτε, προβλεπόμενη από την κείμενη κοινωνικοασφαλιστική νομοθεσία, αιτία, ο κάτοχος οφείλει να προσέλθει στα αρμόδια κατά το νόμο σημεία έκδοσης Α.Μ.Κ.Α., ήτοι τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών και τα Γραφεία Α.Μ.Κ.Α. του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε. Φ.Κ.Α), με τα απαραίτητα δικαιολογητικά και να αιτηθεί τη μετάπτωση του Π.Α.Μ.Κ .Α. σε Α.Μ.Κ. Α.».
Συνεπώς, οι κάτοχοι Π.Α.Μ.Κ.Α., εφόσον καταστούν δικαιούχοι έκδοσης Α.Μ.Κ. Α. βάσει του κείμενου θεσμικού πλαισίου, μπορούν να προσέλθουν στις αρμόδιες υπηρεσίες για να διενεργήσουν την προβλεπόμενη μετάπτωση. Με τη σειρά τους, οι υπάλληλοι των αρμόδιων σημείων έκδοσης Α.Μ.Κ. Α., αφού πρώτα διενεργήσουν τον απαραίτητο έλεγχο βάσει των οδηγιών που ισχύουν για την έκδοση Α.Μ.Κ. Α. με την παρούσα εγκύκλιο, θα καλούν την ηλεκτρονική διαδικτυακή υπηρεσία της Η.Δ.Ι.Κ.Α. Α.Ε., με σκοπό τη μετάπτωση Π.Α.Μ.Κ.Α. σε Α.Μ.Κ.Α. Για τους ανωτέρω σκοπούς, η Η.Δ.Ι.Κ.Α. Α.Ε. έχει θέσει σε λειτουργία, από 21-07-2021, σχετική ηλεκτρονική εφαρμογή με τίτλο: «Μετασχηματισμός Π.Α.Μ.Κ.Α σε Α.Μ.Κ. Α.». Σημειώνεται ότι κατά τη διαδικασία μετάπτωσης συμπληρώνονται τα τυχόν απαραίτητα από την κοινωνικοασφαλιστική νομοθεσία πρόσθετα απογραφικά στοιχεία του ενδιαφερομένου2.

8.2. Μετάπτωση ΠΑΑΥΠΑ σε ΑΜΚΑ

Σχετ.: 1) Η υπ’ αρ. 605869 (ΦΕΚΒ’5392/18.10.2022) κοινή υπουργική απόφαση

Ι. Υπεύθυνοι Χορήγησης Α.Μ.Κ.Α ή Μετάπτωσης Π.Α.Α.Υ.Π.Α. σε Α.Μ.Κ.Α. στην περίπτωση των Δικαιούχων Διεθνούς Προστασίας και των Μελών Οικογενείας τους

Η μετάπτωση ΠΑΑΥΠΑ σε ΑΜΚΑ σε Δικαιούχους Διεθνούς Προστασίας και τα μέλη οικογενείας τους πραγματοποιείται στον e-ΕΦΚΑ, σε ΚΕΠ ή στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΜΑ (μετά την 22.12.2024). Η περίπτωση μετάπτωσης του Π.Α.Α.Υ.Π.Α. σε Α.Μ.Κ.Α., μετά τη χορήγηση Άδειας Διαμονής Δικαιούχου Διεθνούς Προστασίας, αποτελεί επί της ουσίας τεχνική λεπτομέρεια που εμπίπτει στην προβλεπόμενη κατηγορία του Δικαιούχου Διεθνούς Προστασίας.
Σημειώνεται ότι μετάπτωση πραγματοποιείται από ΠΑΑΥΠΑ σε ΑΜΚΑ και σε περίπτωση που μετά την απόρριψη του αιτήματος για χορήγηση διεθνούς προστασίας γίνει δεκτό αίτημα και χορηγηθεί οποιοσδήποτε άλλος τύπος άδειας διαμονής, εθνικής θεώρησης εισόδου κλπ (βλ. Πίνακα 2).

ΙΙ. Δικαιούχοι Μετάπτωσης Π.Α.Α.Υ.Π.Α. σε Α.Μ.Κ.Α.

Οι Δικαιούχοι Διεθνούς Προστασίας (ήτοι τα πρόσωπα στα οποία έχει χορηγηθεί καθεστώς πρόσφυγα ή καθεστώς επικουρικής προστασίας, όπως ορίζονται στην ανωτέρω Κ.Υ.Α.), από την έκδοση της Άδειας Διαμονής Ενιαίου Τύπου (Α.Δ.Ε.Τ.) καθίστανται δικαιούχοι απόκτησης Α.Μ.Κ.Α.. Για διάστημα ενός (1) μήνα από την επίδοση της Α.Δ.Ε.Τ. και μέχρι την έκδοση Α.Μ.Κ.Α., συνεχίζουν να καλύπτονται πλήρως από τον Π.Α.Α.Υ.Π.Α.. Η ανωτέρω προθεσμία δεν είναι αποκλειστική/αποσβεστική, δηλαδή δεν απόλλυται το δικαίωμα πρόσβασης στην αγορά εργασίας, και κατ’ επέκταση το δικαίωμα προς έκδοση Α.Μ.Κ.Α., λόγω της παρόδου του ενός (1) μήνα από την επίδοση της Α.Δ.Ε.Τ. και την απενεργοποίηση του Π.Α.Α.Υ.Π.Α. από το πληροφοριακό σύστημα.
Με βάση τα ανωτέρω, κάθε δικαιούχος διεθνούς προστασίας (και τα μέλη της οικογενείας του) δύναται να προσέρχεται στα Κ.Ε.Π. ή στα Γραφεία Α.Μ.Κ.Α. του e-Ε.Φ.Κ,Α. και να αιτείται την μετάπτωση του Π.Α.Α.Υ.Π.Α. (ενεργού ή απενεργοποιημένου) σε Α.Μ.Κ.Α. με την προσκόμιση των απαραίτητων δικαιολογητικών που περιγράφονται στην παρούσα εγκύκλιο, μεταξύ των οποίων και η Α.Δ.Ε.Τ.

ΙΙΙ. Τεχνικές Λεπτομέρειες Μετάπτωσης Π.Α.Α.Υ.Π.Α. σε Α.Μ.Κ.Α.

Η μετάπτωση μπορεί να διενεργηθεί τόσο σε ενεργούς, όσο και σε απενεργοποιημένους Π.Α.Α.Υ.Π.Α. δικαιούχων διεθνούς προστασίας και μελών οικογενείας τους.

Για την μετάπτωση του Π.Α.Α.Υ.Π.Α. σε Α.Μ.Κ.Α. επιλέξτε από το μενού το σύνδεσμο (link) «Μετασχηματισμός Π.Α.Α.Υ.Π.Α. σε Α.Μ.Κ.Α.» για να εμφανιστεί η ακόλουθη οθόνη (ΟΘΟΝΗ Α), στην οποία εισάγετε τον Π.Α.Α.Υ.Π.Α.):

Εικόνα 1: ΟΘΟΝΗ Α

Αν βρεθεί ο Π.Α.Α.Υ.Π.Α. στο μητρώο Α.Μ.Κ.Α.-Ε.Μ.Α.Ε.Σ. χωρίς να ανιχνευθούν συνώνυμοι θα εμφανιστεί η ακόλουθη οθόνη (ΟΘΟΝΗ Β), στην οποία το πεδίο «είδος ταυτότητας» είναι πάντοτε «ΑΔΕΙΑ ΔΙΑΜΟΝΗΣ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (ΑΔΕΤ)», και πρέπει να συμπληρωθεί ο αριθμός του εντύπου και το έτος έκδοσης. Όλα τα υπόλοιπα στοιχεία δεν μπορούν να μεταβληθούν, αλλά μπορείτε μετά το πέρας της διαδικασίας μετάπτωσης να μεταβάλετε τα στοιχεία του Α.Μ.Κ.Α. ως συνήθως.