39343/15-06-2022
Διευκρινίσεις επί διοικητικών θεμάτων σε εφαρμογή διατάξεων του ν. 4830/2021 «Νέο πλαίσιο για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Πρόγραμμα ΑΡΓΟΣ» (ΦΕΚ Α’ 169)
Αθήνα, 15 Ιουνίου 2022
Α.Π.: 39343/ 15-6-2022
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ & ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ & ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΖΩΩΝ ΣΥΝΤΡΟΦΙΑΣ
Αριθμός Εγκυκλίου: 377
ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ ΕΠΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΣΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΤΟΥ N. 4830/2021 «ΝΕΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΖΩΙΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ ΣΥΝΤΡΟΦΙΑΣ – ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΡΓΟΣ» (ΦΕΚ Α’ 169)
Εισαγωγή
α. Σκοπός της παρούσας εγκύκλιου είναι η ενημέρωση επί διοικητικών ζητημάτων που προκύπτουν από την εφαρμογή διατάξεων του ν. 4830/2021 «Νέο πλαίσιο για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Πρόγραμμα Άργος». Τα θέματα που επιχειρείται να αντιμετωπιστούν με την παρούσα αφορούν σε ερωτήματα αρμόδιων φορέων αναφορικά με:
> το Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς (ΕΜΖΣ) και τα υπομητρώα αυτού,
> τα Επιχειρησιακά Προγράμματα διαχείρισης,
> την Επιτροπή Παρακολούθησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος διαχείρισης,
> τα καταφύγια και
> την υιοθεσία αδέσποτων ζώων συντροφιάς.
β. Με το «Νέο πλαίσιο για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Πρόγραμμα «ΑΡΓΟΣ» και λοιπές διατάξεις Υπουργείου Εσωτερικών, ν. 4830/2021 (Α’ 169), επιδιώκεται η προστασία των ζώων συντροφιάς και η εξασφάλιση της ευζωίας τους, η ενίσχυση της υπεύθυνης ιδιοκτησίας των ζώων συντροφιάς, η θέσπιση σαφούς και συνεκτικού κανονιστικού πλαισίου για τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς και στρατηγικής για τη δραστική μείωση του αριθμού τους μέσω προγραμμάτων υιοθεσίας, με απαρέγκλιτη τήρηση των κανόνων ευζωίας των ζώων1.
Για τους σκοπούς του εν λόγω νόμου ως:
«Ζώο συντροφιάς»2 ορίζεται κάθε ζώο που συντηρείται ή προορίζεται να συντηρηθεί από τον άνθρωπο κυρίως μέσα στην οικία του, για λόγους ζωοφιλίας ή αναφέρεται στον κατάλογο του Παραρτήματος Ι του Κανονισμού (ΕΕ) 2016/429 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 9ης Μαρτίου 2016 σχετικά με τις μεταδοτικές νόσους των ζώων και για την τροποποίηση και την κατάργηση ορισμένων πράξεων στον τομέα της υγείας των ζώων (L 84). Αν άρθρα του νόμου αυτού αφορούν συγκεκριμένα ζώα συντροφιάς, όπως σκύλους και γάτες, τότε αυτά αναφέρονται ρητώς. Ζώα συντροφιάς είναι και οι σκύλοι βοήθειας, οι σκύλοι εργασίας, καθώς και τα ζώα θεραπείας. Ως ζώα συντροφιάς δεν μπορούν να συντηρούνται ζώα άγριας πανίδας.
«Δεσποζόμενο ζώο συντροφιάς» ορίζεται το ζώο συντροφιάς που έχει ιδιοκτήτη. Οι άμεσοι απόγονοι δεσποζόμενου σκύλου ή γάτας νοούνται αυτόματα δεσποζόμενα ζώα με ιδιοκτήτη τον ιδιοκτήτη του θηλυκού γεννήτορα.
«Αδέσποτο ζώο συντροφιάς» νοείται το ζώο συντροφιάς που δεν έχει ιδιοκτήτη3 και αυτό που δεν έχει σήμανση4.
«Ευζωία» νοείται η καλή φυσική και ψυχική κατάσταση του ζώου σε σχέση με τις συνθήκες στις οποίες διαβιεί και πεθαίνει. Ένα ζώο ζει σε συνθήκες ευζωίας εάν: (α) έχει εξασφαλισμένο άνετο, ασφαλές, υγιεινό και κατάλληλο κατάλυμα, προσαρμοσμένο στον φυσικό τρόπο διαβίωσής του, (β) δεν υποφέρει από καταστάσεις, όπως πόνος, φόβος και αγωνία και (γ) είναι ικανό να εκφράζει συμπεριφορές, οι οποίες είναι σημαντικές για την καλή φυσική και ψυχική του κατάσταση. Οι κανόνες ευζωίας των ζώων διασφαλίζουν τις ακόλουθες αρχές:
i. Ελευθερία από την πείνα και τη δίψα, με πρόσβαση σε τροφή και νερό, κατάλληλα σε ποιότητα και ποσότητα.
ii. Ελευθερία από άσκοπη ταλαιπωρία και καταπόνηση, με ασφαλές και καθαρό κατάλυμα στέγασης και ανάπαυσης, που προστατεύει από αντίξοες καιρικές συνθήκες.
iii. Ελευθερία από πόνο, τραυματισμό και ασθένεια, με κατάλληλη φροντίδα και κτηνιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
iv. Ελευθερία από φόβο και αγωνία, με την κατάλληλη συμπεριφορά και μεταχείριση.
v. Ελευθερία έκφρασης φυσιολογικής συμπεριφοράς, με κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης και κοινωνικοποίησης5.
γ. Με την με αριθμ. 32195/19-5-2022 απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών «Μεταφορά υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων του Τμήματος Προστασίας Ζώων Συντροφιάς από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στο Υπουργείο Εσωτερικών» (Β’ 2655) διαπιστώνεται η σύσταση του Τμήματος Προστασίας Ζώων Συντροφιάς, όπως αυτό μετονομάστηκε και μεταφέρθηκε από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στο Υπουργείο Εσωτερικών.
Το Τμήμα Προστασίας Ζώων Συντροφιάς υπάγεται στη Διεύθυνση Οργάνωσης και Λειτουργίας Τοπικής Αυτοδιοίκησης της Γενικής Διεύθυνσης Αποκέντρωσης και Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών και ασκεί όλες τις αρμοδιότητες που ανατίθενται κάθε φορά σε αυτό από διατάξεις νόμων ή άλλων κανονιστικών πράξεων και ιδίως αυτών του π.δ. 40/2021 (Α’ 100) και του ν. 4830/2021 (Α’ 169) αναφορικά με τη μέριμνα για τα ζώα συντροφιάς και τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων.
Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς (ΕΜΖΣ)6 – Μεταβατικές διατάξεις
α. Με την με αρ. 1609 ΕΞ 2022/17.01.2022 (Β’203) κοινή απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών και του Υπουργού Επικρατείας καθορίστηκαν οι όροι λειτουργίας του Εθνικού Μητρώου Ζώων Συντροφιάς (ΕΜΖΣ) και των Υπομητρώων του. Το ΕΜΖΣ είναι η διαδικτυακή ηλεκτρονική βάση καταγραφής των ζώων συντροφιάς που τηρείται στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης (Γ.Γ.Π.Σ.Δ..) του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και στο οποίο περιλαμβάνονται τα εξής Υπομητρώα: (α) Υπομητρώο Καταγραφής και Παρακολούθησης Ζώων Συντροφιάς, (β) Υπομητρώο Φιλοζωικών Σωματείων και Οργανώσεων, (γ) Υπομητρώο Καταφυγίων Ζώων Συντροφιάς, (δ) Υπομητρώο Επαγγελματιών και Ερασιτεχνών Εκτροφέων, (ε) Πανελλήνια Πλατφόρμα Υιοθεσίας Αδέσποτων Ζώων Συντροφιάς, (στ) Υπομητρώο Εθελοντικής Αιμοδοσίας Ζώων Συντροφιάς και (ζ) Αποθετήριο Διαβατηρίων Ζώων Συντροφιάς.
β. Επισημαίνουμε ότι για την απρόσκοπτη λειτουργία και τη συνέχεια των διαδικασιών που αφορούν την προστασία και τη διαχείριση των ζώων συντροφιάς με απαρέγκλιτη τήρηση των ουσιαστικών διατάξεων του ν. 4830/2021 και μέχρι την πλήρη θέση σε λειτουργία του Εθνικού Μητρώου Ζώων Συντροφιάς (ΕΜΣΖ) και των Υπομητρώων αυτού περιλαμβανομένης της Πανελλήνιας Πλατφόρμας Υιοθεσίας Αδέσποτων από την Γ.Γ.Π.Σ.Δ., κατόπιν ανάδειξης για το Έργο «Ανάπτυξη Μητρώων και Ψηφιακών Υπηρεσιών για το νέο πλαίσιο για την ευζωία των ζώων συντροφιάς (Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς -ΕΜΖΣ)» του Εθνικού Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Δράση 16824 του Άξονα 2.2), και πάντως όχι πέραν της 31ης.3.2023, ισχύουν μεταβατικά τα εξής:
• Η σήμανση και η καταγραφή των σκύλων και γατών εξακολουθεί να διενεργείται στη διαδικτυακή ηλεκτρονική βάση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Όσοι ιδιοκτήτες σκύλων και γατών έχουν ήδη σημάνει ή πρόκειται να σημάνουν τα ζώα συντροφιάς τους στην υπάρχουσα βάση, μπορούν, εντός προθεσμίας έξι (6) μηνών από την έναρξη λειτουργίας του ΕΜΖΣ, να συμπληρώσουν τα στοιχεία τους με βάση το άρθρο 4 του νόμου. Στο ίδιο χρονικό διάστημα μπορούν να γίνουν και διαγραφές ήδη καταχωρημένων εγγραφών από τους ιδιοκτήτες ζώων, εφόσον πλέον αυτά δεν είναι στην ιδιοκτησία τους ή δεν βρίσκονται στη ζωή (παρ. 2 άρθρο 46 του ν. 4830/2021).
• Μέχρι να τεθεί σε πλήρη λειτουργία το Υπομητρώο Φιλοζωικών Σωματείων και Οργανώσεων του ΕΜΖΣ, και πάντως όχι πέραν της 31ης.3.2023, για τη δραστηριοποίηση των φιλοζωικών σωματείων και φιλοζωικών οργανώσεων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4830/2021 δεν απαιτείται η προηγούμενη καταχώρισή τους στο ΕΜΖΣ εφόσον τα εν λόγω σωματεία και οργανώσεις δεν έχουν λυθεί, λειτουργούν νόμιμα και περιλαμβάνουν στους καταστατικούς σκοπούς τους την προαγωγή της φιλοζωίας ή τη φροντίδα και περισυλλογή αδέσποτων ζώων συντροφιάς (παρ. 7 του άρθρου 46 του ν. 4830/2021)7.
• Μέχρι τη θέση σε πλήρη λειτουργία του ΕΜΖΣ και των υπομητρώων του, περιλαμβανομένης της Πανελλήνιας Πλατφόρμας Υιοθεσίας Αδέσποτων, και πάντως όχι πέραν της 31ης.3.2023αναστέλλεται η υποχρέωση της προηγούμενης εγγραφής και καταχώρισης δεδομένων στο ΕΜΖΣ που προβλέπεται στον ν. 4830/2021, δηλαδή οι διατάξεις αυτού εφαρμόζονται κατά τα λοιπά χωρίς την τήρηση της εν λόγω προϋπόθεσης (παρ. 8 του άρθρου 46 του ν. 4830/2021)8.
Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την διαχείριση αδέσποτων ζώων συντροφιάς9
Αρμόδια αρχή για τη φροντίδα, την περισυλλογή και τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς είναι ο δήμος, εντός των διοικητικών ορίων του οποίου εντοπίζονται τα αδέσποτα ζώα.
Οι δήμοι υποχρεούνται να διαθέτουν ολοκληρωμένο επιχειρησιακό πρόγραμμα διαχείρισης των αδέσποτων ζώων, το οποίο περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστον σε δωδεκάμηνη βάση10:
• την περισυλλογή,
• την παροχή κτηνιατρικής περίθαλψης,
• την ηλεκτρονική σήμανση και την καταγραφή11,
• τη στείρωση,
• την εύρεση αναδόχου και
• την υιοθεσία τους.
Η αρμοδιότητα αυτή μπορεί να ασκείται από συνδέσμους δήμων και διαδημοτικές συνεργασίες στους οποίους έχει ανατεθεί η σχετική αρμοδιότητα. Επιπλέον, οι δήμοι υποχρεούνται να υλοποιούν προγράμματα πρόληψης δημιουργίας νέων αδέσποτων ζώων.
Κάθε επιχειρησιακό πρόγραμμα, συνοδεύεται από προϋπολογισμό των επιμέρους κονδυλίων που απαιτούνται για την υλοποίησή του καθώς και από συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης κάθε δράσης και υποβάλλεται προς έγκριση στην αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΣ12, δηλαδή στο Τμήμα Προστασίας Ζώων Συντροφιάς.
Ο δήμος δύναται, με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, να συνεργάζεται για τους σκοπούς του επιχειρησιακού προγράμματος διαχείρισης αδέσποτων ζώων, συνάπτοντας σχετική έγγραφη συμφωνία, με φιλοζωικά σωματεία και φιλοζωικές οργανώσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που έχουν έδρα στην Ελλάδα ή σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι βασικοί όροι συνεργασίας του δήμου με φιλοζωικά σωματεία και φιλοζωικές οργανώσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα περιλαμβάνονται στο επιχειρησιακό πρόγραμμα κάθε δήμου.
Η συνεργασία του δήμου με φιλοζωικά σωματεία και φιλοζωικές οργανώσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα13 έχει στόχο ιδίως:
• την αποτελεσματική υλοποίηση προγραμμάτων περισυλλογής και φιλοξενίας αδέσποτων ζώων συντροφιάς σε κατάλληλα διαμορφωμένα καταφύγια
• τον εμβολιασμό, τη στείρωση και τη σήμανση αδέσποτων ζώων,
• την περίθαλψη με υποστήριξη κτηνιάτρου των ασθενών ή τραυματισμένων αδέσποτων ζώων συντροφιάς,
• τη μέριμνα για την υιοθεσία τους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό ή την επανένταξή τους στο οικείο περιβάλλον και
• την εν γένει υλοποίηση κάθε σχετικής δράσης προς τον σκοπό της επίτευξης των στόχων του εν λόγω νόμου.14
Μεταξύ των δράσεων που αναλαμβάνουν τα φιλοζωικά σωματεία και οι φιλοζωικές οργανώσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα δυνάμει σχετικών συμβάσεων με τους δήμους, μπορεί να συγκαταλέγεται η έκδοση των εγγράφων που απαιτούνται για την υλοποίηση υιοθεσίας, σύμφωνα με το άρθρο 7 του ν. 4830/2021.
Επίσης βάσει της παρ. 12 του άρθρου 10 του ν. 4830/2021, για την υλοποίηση του επιχειρησιακού προγράμματος διαχείρισης αδέσποτων και πρόληψης δημιουργίας νέων αδέσποτων ζώων, ο δήμος μπορεί να συνάψει προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010 (Α’ 87) και με αναπτυξιακό οργανισμό του άρθρου 2 του ν. 4674/2020 (Α’ 53) ή με δίκτυα δήμων και περιφερειών, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.
Αναφορικά με την πρόοδο υλοποίησης των εγκεκριμένων επιχειρησιακών προγραμμάτων και δράσεων που συνοδεύεται από απολογισμό της απορρόφησης των επιμέρους κονδυλίων, ο δήμος υποβάλει ετήσια αναφορά στο Τμήμα Προστασίας Ζώων Συντροφιάς της Διεύθυνσης Οργάνωσης και Λειτουργίας Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών. Η χρηματοδότηση των δήμων σύμφωνα με το άρθρο 11 του ν. 4830/2021 δύναται να εξαρτάται από την αξιολόγηση της πορείας εφαρμογής των εγκεκριμένων επιχειρησιακών προγραμμάτων και των εν γένει δράσεων κάθε δήμου.
Επιτροπή Παρακολούθησης του επιχειρησιακού προγράμματος διαχείρισης αδέσποτων ζώων συντροφιάς και πρόληψης δημιουργίας νέων15
Σε κάθε δήμο συγκροτείται, με απόφαση του δημάρχου, πενταμελής Επιτροπή Παρακολούθησης του επιχειρησιακού προγράμματος διαχείρισης αδέσποτων ζώων συντροφιάς και πρόληψης δημιουργίας νέων αδέσποτων ζώων. Στην Επιτροπή μετέχουν:
(α) Δύο (2) μέλη που ορίζονται από φιλοζωικά σωματεία και φιλοζωικές οργανώσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που δραστηριοποιούνται στον δήμο και είναι εγγεγραμμένα στο Υπομητρώο Φιλοζωικών Σωματείων και Οργανώσεων και μέχρι την θέση σε λειτουργία αυτού, τα φιλοζωικά σωματεία και φιλοζωικές οργανώσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα της παρ. 7 του άρθρου 46 του ν. 4830/2021, όπως ισχύει. Σημειώνεται ότι ο τόπος δραστηριοποίησης των σωματείων και οργανώσεων προκύπτει από το καταστατικό τους και μπορεί να είναι, κατά περίπτωση, ολόκληρη η Ελληνική επικράτεια. Συνεπώς, δεν απαιτείται το φιλοζωικό σωματείο ή η φιλοζωική οργάνωση να έχουν την έδρα τους στον συγκεκριμένο δήμο στον οποίον θα συγκροτηθεί η πενταμελής επιτροπή εφόσον από το καταστατικό τους προκύπτει ότι μπορούν να δραστηριοποιούνται εν γένει στην εν λόγω περιφέρεια ή/και στο σύνολο της επικράτειας.
(β) Ένας (1) κτηνίατρος που ορίζεται από τον οικείο δήμο και ο οποίος είναι, κατά προτίμηση, ο υπεύθυνος του προγράμματος διαχείρισης των αδέσποτων ζώων συντροφιάς και, ελλείψει αυτού, άλλος ιδιώτης κτηνίατρος.
(γ) Ένας (1) επαγγελματίας εκπαιδευτής, μέλος νομίμως αναγνωρισμένου επαγγελματικού σωματείου εκπαιδευτών σκύλων και, ελλείψει αυτού, εκπαιδευμένος υπάλληλος του οικείου δήμου.
Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση που δεν υπηρετεί στο δήμο υπάλληλος με σχετική εκπαίδευση και μέχρι την υλοποίηση προγραμμάτων εκπαίδευσης του προσωπικού του δήμου από πιστοποιημένους εκπαιδευτές που καταρτίζουν οι Δήμοι και το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης16, δύναται να οριστεί υπάλληλος με εμπειρία στο αντικείμενο η οποία προκύπτει με κάθε εύλογο μέσο.
(δ)Ένας (1) εκπρόσωπος που ορίζεται από τον οικείο δήμο, με τον αναπληρωτή του.
Για τα λοιπά θέματα της συγκρότησης της εν λόγω επιτροπής ισχύουν οι γενικές διατάξεις περί συγκρότησης των συλλογικών οργάνων του άρθρου 13 του ν. 2690/1999 «Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας».
Ειδικότερα, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 13 του ν. 2690/1999, για τη νόμιμη συγκρότηση της εν λόγω επιτροπής απαιτείται ο ορισμός όλων των μελών (τακτικών και αναπληρωματικών) που προβλέπονται. Ο ορισμός του ιδίου προσώπου με περισσότερες ιδιότητες δεν επιτρέπεται. Αν ορισμένα μέλη εκλέγονται ή υποδεικνύονται από τρίτους και τα μέλη αυτά δεν έχουν ακόμη εκλεγεί ή υποδειχθεί από τα αρμόδια όργανα η συγκρότηση είναι νόμιμη αν έχει εγκαίρως ζητηθεί εγγράφως η εκλογή ή η υπόδειξη τους εφόσον τα υπόλοιπα μέλη επαρκούν ώστε να υπάρχει απαρτία.
Ο πρόεδρος και ο γραμματέας του συλλογικού οργάνου ορίζονται, μαζί με τους αναπληρωματικούς τους, με την πράξη συγκρότησης.
Η Επιτροπή έχει τις αρμοδιότητες της παρ. 9 του άρθρου 10 του ν. 4830/2021.
Στην περίπτωση, που στο πλαίσιο της εν λόγω Επιτροπής διαπιστώνεται διαφωνία για την επικινδυνότητα ενός αδέσποτου ζώου συντροφιάς ή για την αναγκαιότητα της πραγματοποίησης ευθανασίας, την οριστική απόφαση λαμβάνει τριμελής ειδική επιστημονική επιτροπή, που συγκροτείται σε κάθε δήμο με απόφαση του δημάρχου και αποτελείται από:
(α) Έναν (1) κτηνίατρο της κτηνιατρικής υπηρεσίας της οικείας περιφερειακής ενότητας, με τον αναπληρωτή του.
(β) Έναν (1) ιδιώτη κτηνίατρο που ασκεί νόμιμα το επάγγελμα στην Ελλάδα και δραστηριοποιείται στην περιοχή δικαιοδοσίας του δήμου ή όμορου δήμου, με τον αναπληρωτή του.
(γ) Έναν (1) κτηνίατρο που ασκεί νόμιμα το επάγγελμα στην Ελλάδα και συνεργάζεται με φιλοζωικό σωματείο ή φιλοζωική οργάνωση μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που δραστηριοποιείται στην περιοχή δικαιοδοσίας του δήμου ή όμορου δήμου, με τον αναπληρωτή του.
Σε περίπτωση επιθετικού ζώου, του οποίου η επιθετικότητα δεν οφείλεται σε παθολογικά αίτια, ο δήμος μπορεί να ζητήσει τη γνώμη επαγγελματία εκπαιδευτή σκύλων, μέλους νομίμως αναγνωρισμένου επαγγελματικού σωματείου εκπαιδευτών σκύλων.
Καταφύγια ζώων αδέσποτων συντροφιάς
Καταφύγιο ζώων συντροφιάς, για τους σκοπούς του ν. 4830/2021, είναι η αδειοδοτημένη εγκατάσταση ή η εγκατάσταση που πληροί τις προδιαγραφές των άρθρων 28 και 29, του εν λόγω νόμου, και στην οποία φιλοξενούνται αδέσποτα ζώα συντροφιάς. Η διαμονή των ζώων σε καταφύγιο διασφαλίζει τη διαβίωσή τους σε ασφαλές περιβάλλον, το οποίο λειτουργεί με βάση τους κανόνες ευζωίας των ζώων17, μέχρι την υιοθεσία τους ή την επανένταξή τους στο οικείο περιβάλλον18.
Δικαιούχοι Φορείς ίδρυσης και λειτουργίας καταφυγίων ζώων συντροφιάς είναι19:
• οι δήμοι,
• τα νομικά πρόσωπα αυτών ή σύνδεσμοι δήμων,
• οι διαδημοτικές συνεργασίες
• οι αναπτυξιακοί οργανισμοί δήμων του άρθρου 2 του ν. 4674/2020 (Α’ 53),
• τα φιλοζωικά σωματεία και οι φιλοζωικές οργανώσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και
• φυσικά πρόσωπα
Όσον αφορά στις προδιαγραφές ίδρυσης και λειτουργίας καταφυγίων ζώων συντροφιάς εφαρμόζονται αποκλειστικά τα άρθρα 28 και 29 του ν. 4830/2021.
Σύμφωνα με το άρθρο 46, παρ.6 του ν. 4830/2021 ισχύουν τα εξής:
Λειτουργούντα καταφύγια, κατά τη δημοσίευση του ν. 4830/2021, υποχρεούνταν να συμμορφωθούν με τις προδιαγραφές των άρθρων 28 και 29 του ν. 4830/2021 έως τις 31.3.2022. Αποφάσεις σφράγισης καταφυγίων αναστέλλονταν μέχρι την ανωτέρω ημερομηνία, εκτός αν διαπιστωνόταν από έκθεση των αρμοδίων οργάνων ότι απειλείται η ζωή των φιλοξενούμενων ζώων.
Καταφύγια που έχουν αδειοδοτηθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του ν. 4830/2021, σύμφωνα με το προηγούμενο νομοθετικό καθεστώς, υποχρεούνται να συμμορφωθούν προς τις υποχρεώσεις των άρθρων 28 και 29 του ν. 4830/2021 έως τις 30.9.2023. Η πλήρωση των προϋποθέσεων των ανωτέρω άρθρων διαπιστώνεται μετά από έλεγχο των αρμόδιων κτηνιατρικών και υγειονομικών αρχών, με απόφαση του οικείου Περιφερειάρχη.
Εάν, κατά τον έλεγχο της λειτουργίας καταφυγίου ζώων συντροφιάς από τις αρμόδιες κτηνιατρικές και υγειονομικές αρχές διαπιστωθεί, ότι δεν πληρούνται οι προδιαγραφές των άρθρων 28 και 29, ο υπεύθυνος του καταφυγίου τιμωρείται με πρόστιμο δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ ή επιβάλλεται προσωρινή αναστολή της λειτουργίας του καταφυγίου έως έξι (6) μήνες. Σε περίπτωση επανάληψης της παράβασης, δύναται να επιβληθεί οριστική διακοπή της λειτουργίας του. Οι κυρώσεις επιβάλλονται με απόφαση του οικείου Περιφερειάρχη, κατόπιν εισήγησης της αρμόδιας κτηνιατρικής υπηρεσίας και εκτελούνται με τη συνδρομή των αστυνομικών αρχών.
Καταφύγια που λειτουργούν χωρίς άδεια και δεν έχουν συμμορφωθεί με τις προδιαγραφές των άρθρων 28 και 29 του ν. 4830/2021, από τις 31.03.2022 και εφεξής σφραγίζονται από τις κτηνιατρικές αρχές, με τη συνδρομή των αστυνομικών αρχών20. Καταφύγια που έχουν αδειοδοτηθεί με το προγενέστερο καθεστώς και δεν συμμορφώνονται με τις προδιαγραφές των άρθρων 28 και 29 του ν. 4830/2021 έως τις 30.09.2023, σφραγίζονται από την εν λόγω ημερομηνία και εφεξής από τις κτηνιατρικές αρχές, με τη συνδρομή των αστυνομικών αρχών.
Με κοινή Απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών και του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων η έκδοση της οποίας θα ακολουθήσει, θα καθοριστούν ειδικότερα ζητήματα σχετικά με τη διαδικασία, τα όργανα, τα αναγκαία δικαιολογητικά και κάθε άλλη λεπτομέρεια για την αδειοδότηση των καταφυγίων ζώων συντροφιάς, σύμφωνα με τις προδιαγραφές των άρθρων 28 και 29, καθώς και τις διοικητικές κυρώσεις που επιβάλλονται σε περίπτωση παράβασής τους.
Υπεύθυνος για θέματα ζώων συντροφιάς – Διαδικασία τροποποίησης του Οργανισμού της Εσωτερικής Υπηρεσίας των δήμων
Κάθε δήμος οφείλει να ορίζει υπάλληλο ή αντιδήμαρχο ή εντεταλμένο σύμβουλο, υπεύθυνο για θέματα ζώων συντροφιάς, επιφορτισμένο να μεριμνά για την εύρυθμη υλοποίηση του προγράμματος διαχείρισης αδέσποτων ζώων.
Κατ’ εξαίρεση του άρθρου 10 του ν. 3584/2007 (Α’ 143) και ειδικά για τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τον παρόντα νόμο, η τροποποίηση του Οργανισμού της Εσωτερικής Υπηρεσίας των δήμων εγκρίνεται, με απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής κατόπιν εισήγησης της εκτελεστικής επιτροπής και γνώμης του οικείου Υπηρεσιακού Συμβουλίου. Η γνώμη του Υπηρεσιακού Συμβουλίου παρέχεται εντός ενός (1) μηνός από όταν ζητηθεί, άλλως τεκμαίρεται η σύμφωνη γνώμη του.
Η απόφαση εγκρίνεται με πράξη του Συντονιστή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ύστερα από γνώμη του οικείου Υπηρεσιακού Συμβουλίου, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Υιοθεσία Αδέσποτων Ζώων Συντροφιάς
Από τη θέση σε λειτουργία της Πλατφόρμας Υιοθεσίας Αδέσποτων Ζώων Συντροφιάς και εφεξής, κάθε ζώο προς υιοθεσία καταχωρείται σε αυτή με το όνομά του, τη φωτογραφία του, την αναλυτική περιγραφή του, τον αριθμό ταυτοποίησης (microchip), την ηλικία του, το φύλο του, τα στοιχεία του υπευθύνου του δήμου ή του φιλοζωικού σωματείου ή οργάνωσης μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ή του καταφυγίου που μεριμνά για την υιοθεσία του ή του αναδόχου. Πριν τη θέση σε λειτουργία της Πλατφόρμας, η ως άνω καταχώριση δεν είναι αναγκαία για τη διενέργεια της υιοθεσίας.
Επιπρόσθετα, είναι δυνατόν να καταχωρούνται επιπλέον στοιχεία και πληροφορίες για το εν λόγω ζώο στις ιστοσελίδες ή δημόσιες σελίδες σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι σύνδεσμοι των οποίων αναρτώνται στην Πλατφόρμα, από την έναρξη λειτουργίας της τελευταίας και εφεξής.
Ενήλικα άτομα με κατοικία στην Ελλάδα υιοθετούν αδέσποτα ζώα από καταφύγιο (δημοτικό ή διαδημοτικό ή φιλοζωικού σωματείου ή οργάνωσης μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ή ιδιώτη φιλόζωου) ή που διαμένουν σε ανάδοχο, υπογράφοντας σχετική σύμβαση υιοθεσίας για το συγκεκριμένο αδέσποτο ζώο, η οποία καταρτίζεται με πρωτοβουλία των συμβαλλόμενων μερών και περιλαμβάνει κάθε αναγκαία κατά την κρίση της λεπτομέρεια.
Μετά την ολοκλήρωση της υιοθεσίας, τα ανωτέρω πρόσωπα μεριμνούν για την επικαιροποίηση των στοιχείων του ζώου και του νέου ιδιοκτήτη του στο ΕΜΖΣ και, μέχρι τη θέση σε λειτουργία του τελευταίου, στην διαδικτυακή ηλεκτρονική βάση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (όσων στοιχείων δύνανται να καταχωρηθούν σε αυτή).
Επιτρέπεται, επίσης, η υιοθεσία αδέσποτου ημίαιμου ζώου, σημασμένου ή μη, που περισυλλέγεται από ενδιαφερόμενο. Για τον σκοπό αυτόν, ο ενδιαφερόμενος μεριμνά για την άμεση σήμανση του ζώου στο όνομά του σε περίπτωση μη σημασμένου, άλλως για τη μεταβολή των στοιχείων του ζώου στο ΕΜΖΣ και, μέχρι τη θέση σε λειτουργία του τελευταίου, στην διαδικτυακή ηλεκτρονική βάση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Προς τον σκοπό της υπεύθυνης υιοθεσίας αδέσποτου ζώου στο εξωτερικό, οι δήμοι, καθώς και φιλοζωικά σωματεία και φιλοζωικές οργανώσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, μπορούν να συνεργάζονται με αντίστοιχα σωματεία και οργανώσεις με έδρα σε άλλα κράτη. Για την υιοθεσία αδέσποτου ζώου συντροφιάς από ενδιαφερόμενο νέο ιδιοκτήτη, φυσικό πρόσωπο ή φιλοζωικό σωματείο, που δεν είναι μόνιμος κάτοικος της Ελλάδας ή δεν έχει την έδρα του στην Ελλάδα, η υιοθεσία πραγματοποιείται στην Ελλάδα με τη σύναψη σύμβασης υιοθεσίας η οποία καταρτίζεται με πρωτοβουλία των συμβαλλόμενων μερών και περιλαμβάνει κάθε αναγκαία κατά την κρίση τους λεπτομέρεια και την παράδοση του ζώου στον ενδιαφερόμενο νέο ιδιοκτήτη ή σε νόμιμο εκπρόσωπό του ή σε πληρεξούσιό του και η πληρεξουσιότητα αποδεικνύεται από έγγραφο με βέβαιη χρονολογία.
Για την υιοθεσία ζώου στο εξωτερικό, το οποίο φιλοξενείται σε καταφύγιο, η έκδοση πιστοποιητικού μέσω του συστήματος TRACES προϋποθέτει την τήρηση των οριζόμενων στον Κανονισμό (ΕΕ) 2016/429 και στον Κανονισμό (ΕΕ) 2019/2035. Εφόσον τα καταφύγια πραγματοποιούν υιοθεσίες στο εξωτερικό, τηρούν κατ’ ελάχιστο τις προδιαγραφές του ν. 2017/1992 (Α’ 31) και του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/2035 της Επιτροπής της 28ης Ιουνίου 2019 για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) 2016/429 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, σχετικά με τους κανόνες που διέπουν τις εγκαταστάσεις στις οποίες διατηρούνται χερσαία ζώα και τα εκκολαπτήρια, καθώς και την ιχνηλασιμότητα ορισμένων δεσποζόμενων χερσαίων ζώων και αυγών για επώαση (L 314).
Ως τόπος προέλευσης του ζώου αναφέρεται η έδρα του καταφυγίου. Για την υιοθεσία ζώου στο εξωτερικό, το οποίο φιλοξενείται σε ανάδοχο, στο πιστοποιητικό που εκδίδεται μέσω του συστήματος TRACES αναγράφεται ως τόπος προέλευσης του ζώου η διεύθυνση κατοικίας του.
Αρμόδια υπηρεσία για κάθε ζήτημα που αφορά την έκδοση πιστοποιητικού μέσω του συστήματος TRACES είναι το Τμήμα Εισαγωγών, Εξαγωγών και Ενδοενωσιακού Εμπορίου Ζώντων Ζώων και προϊόντων ζωικής προέλευσης της Διεύθυνσης Υγείας των Ζώων της Γενικής Διεύθυνσης Κτηνιατρικής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Απαγορεύεται η καταβολή αντιτίμου για την πραγματοποίηση υιοθεσιών, εξαιρουμένων των εξόδων μετακίνησης του ζώου και τυχόν δαπανών σίτισης και ιατρικής φροντίδας, τα οποία έχει αποδεδειγμένα πραγματοποιήσει ο υπεύθυνος για την υιοθεσία. Από τη θέση σε λειτουργία της Πλατφόρμας και εφεξής, τα ανωτέρω έξοδα αναρτώνται υποχρεωτικά σε αυτήν.
Για πληροφορίες και διευκρινίσεις σχετικά με τα θέματα που αναπτύσσονται στην παρούσα εγκύκλιο μπορείτε να απευθύνεστε στους κατωτέρω υπαλλήλους της Δ/νσης Οργάνωσης και Λειτουργίας ΟΤΑ:
Βλέπε πρωτότυπο κείμενο
Την παρούσα εγκύκλιο μπορείτε να την αναζητήσετε στον ιστοτόπο του Υπουργείου Εσωτερικών: https://www.ypes.gr/eguklioi και στον ειδικό ιστοτόπο του «Προγράμματος ΔΙΑΥΓΕΙΑ» (ΑΔΑ:
O ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΠΕΤΣΑΣ