173016 ΕΞ 25-11-2022
Ανατροπές – αναλήψεις υποχρεώσεων και απορρόφηση πιστώσεων οικονομικού έτους 2022
Αθήνα, 25 Νοεμβρίου 2022
Αριθ. Πρωτ.: οικ 173016 ΕΞ 2022
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
ΓΕΝΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΘΗΣΑΥΡΟΦΥΛΑΚΙΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ
Δ/ΝΣΗ : ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ & ΣΥΝΤ/ΣΜΟΥ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ
Ταχ. Δ/νση : Κηφισίας 124 & Ιατρίδου 2
Ταχ. Κώδ. : 115 26 ΑΘΗΝΑ
Τηλέφωνο : 210 69 87 704, 705
FAX : 210 69 87 730
ΕΠΕΙΓΟΝ – ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ
ΘΕΜΑ : «Ανατροπές – αναλήψεις υποχρεώσεων και απορρόφηση πιστώσεων οικονομικού έτους 2022».
Ενόψει λήξης του τρέχοντος οικονομικού έτους και έναρξης του νέου, παρέχονται οι ακόλουθες οδηγίες:
Α. Δεσμεύσεις πιστώσεων:
1. Ανατροπή ανάληψης υποχρεώσεων
α. Με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 4 του π.δ. 80/2016 (Α.145), ορίζεται ότι αναλήψεις υποχρεώσεων φορέων Γενικής Κυβέρνησης που δεν έχουν εκτελεστεί εν όλω ή εν μέρει, για οποιοδήποτε λόγο (ματαίωση πραγματοποίησης της δαπάνης, δέσμευση πίστωσης μεγαλύτερου ύψους από την τελικώς πληρωθείσα δαπάνη κ.λπ.), ανατρέπονται μέχρι το τέλος του οικείου οικονομικού έτους, με σχετική ανακλητική απόφαση του Κύριου ή Δευτερεύοντα Διατάκτη (εκδίδεται έως 31.12 οικείου έτους). Στη συνέχεια, με αρνητικές εγγραφές τόσο στο Μητρώο Δεσμεύσεων του Φορέα, όσο και στο Βιβλίο Εγκρίσεων και Εντολών Πληρωμής, αντιλογίζονται τα αντίστοιχα ποσά και αποδεσμεύονται οι σχετικές πιστώσεις. Η ανωτέρω διαδικασία αναλύεται στην σχετική με τις αποφάσεις ανάληψης υποχρέωσης εγκύκλιό μας αριθ. 2/100018/0026/30.12.2016 (ΑΔΑ: ΨΒΞΒΗ-ΔΤΗ), καθώς και στην αριθ. 2/47972/0026/5-6-2018 εγκύκλιο περί τήρησης του μητρώου δεσμεύσεων.
β. Ειδικά για τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, οι οποίοι τηρούν τον προϋπολογισμό τους σε δεδουλευμένη βάση, ισχύει ότι διενεργούν ανατροπές αναλήψεων στο τέλος της χρήσης μόνο στην περίπτωση που υπάρχει ανεκτέλεστο μέρος συμβατικών υποχρεώσεων και μόνο για το μέρος αυτό, ήτοι μόνο για τις προβλεπόμενες συμβατικές δαπάνες, οι οποίες έχουν αναληφθεί, αλλά δεν έχουν λογιστικοποιηθεί.
γ. i) Οι εν λόγω ανακλητικές αποφάσεις δύναται να εκδίδονται είτε ξεχωριστά για κάθε μία ανάληψη υποχρέωσης που ανατρέπεται είτε συγκεντρωτικά ανά Αριθμό Λογαριασμού Εξόδου (ΑΛΕ)/ Κωδικό
Αριθμό Εξόδου (ΚΑΕ) για το συνολικό ποσό της ανειλημμένης υποχρέωσης που πρέπει να ανατραπεί στον εν λόγω ΑΛΕ/ΚΑΕ, ανάλογα με το σύστημα τήρησης των λογιστικών στοιχείων κάθε φορέα. Σημειώνεται δε, ότι οι ανακλητικές αποφάσεις λαμβάνουν α/α καταχώρισης, είτε εκδίδονται ξεχωριστά για κάθε μία ανάληψη υποχρέωσης που ανατρέπεται είτε συγκεντρωτικά ανά ΑΛΕ/ΚΑΕ.
ii) Στη δεύτερη περίπτωση, η ανακλητική απόφαση ανά ΑΛΕ/ΚΑΕ πρέπει να συνοδεύεται απαραίτητα από Κατάσταση/Πίνακα, στην/στον οποία/ο θα αναγράφονται διακεκριμένα όλα τα στοιχεία ταυτότητας (ΑΛΕ/ΚΑΕ, αρ. πρωτ., ημερομηνία, ΑΔΑ, α/α ανάληψης του πληροφοριακού συστήματος) των σχετικών αποφάσεων ανάληψης υποχρεώσεων που ανακαλούνται με την εν λόγω απόφαση, καθώς και το ανατρεπόμενο ποσό.
iii) Περαιτέρω, οι προϊστάμενοι οικονομικών υπηρεσιών των Υπουργείων, οι εξομοιούμενοι με αυτούς κατά την παρ. 3 του άρθρου 24 του ν. 4270/2014 (Α.143) και οι προϊστάμενοι οικονομικών υπηρεσιών των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης καταχωρίζουν, όπως προαναφέρεται, τις εν λόγω ανακλητικές αποφάσεις στα τηρούμενα βιβλία με αρνητικές λογιστικές εγγραφές (αντιλογισμός). Σημειώνεται ότι και οι αποφάσεις αυτές λαμβάνουν μοναδικό αριθμό καταχώρισης.
δ. Οι αποφάσεις για την ανατροπή ανειλημμένης υποχρέωσης δύνανται να εκδίδονται με ημερομηνία 30/12/2022 και πρέπει να καταχωρηθούν έως 20.1.2023 στο ΟΠΣΔΠ για τους φορείς της Κεντρικής Διοίκησης ή στο οικείο πληροφοριακό σύστημα των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης. Πράξεις ανατροπής ανάληψης υποχρέωσης που εκδίδονται με ημερομηνία 30.12.2022 ισχύουν από την ημερομηνία αυτή και αναρτώνται στο πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» το αργότερο έως 31.1.2023 [άρθρο 31, ν. 4325/2015 (Α.47)].
2. Ανάληψη υποχρεώσεων σε βάρος των πιστώσεων του επόμενου οικονομικού έτους
α. i) Με την έναρξη του οικονομικού έτους πρέπει να εκδοθούν και να καταχωριστούν αμέσως και κατ’ απόλυτη προτεραιότητα, οι αποφάσεις ανάληψης των πολυετών υποχρεώσεων, κατά το μέρος που αφορούν στη δαπάνη που θα πραγματοποιηθεί εντός του τρέχοντος οικονομικού έτους.
ii) Στη συνέχεια πρέπει να εκδοθούν αποφάσεις ανάληψης υποχρεώσεων για τη δέσμευση πιστώσεων ισόποσων με τις απλήρωτες υποχρεώσεις (κατά τις διατάξεις της παρ. 5β. του άρθρου 8 του π.δ. 80/2016) παρελθόντων ετών. Η διαδικασία αυτή ακολουθείται και επί ανεκτέλεστου μέρους παρελθόντος έτους πολυετούς υποχρέωσης.
iii) Περαιτέρω, πρέπει να εκδοθούν και οι αποφάσεις για την ανάληψη ολόκληρου του ποσού των εγγεγραμμένων πιστώσεων για τις σταθερές, τις πάγιου χαρακτήρα και τις δαπάνες για μισθώματα ακινήτων που χρησιμοποιούνται από το Δημόσιο, σύμφωνα με το άρθρο 9 του π.δ. 80/2016. Επισημαίνεται ότι στις περιπτώσεις Φορέα-Υπουργείου, βάσει του άρθρου 37 του ν.4622/2019 (Α.133), διατάκτης των ανωτέρω δαπανών είναι σε κάθε περίπτωση ο Υπηρεσιακός Γραμματέας.
β. i) Τονίζεται ιδιαίτερα ότι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν εντός του τρέχοντος έτους, αλλά δεν κατέστη δυνατό να πληρωθούν εντός αυτού, δύναται να επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό του επόμενου
οικονομικού έτους, με την έκδοση αντίστοιχων αποφάσεων ανάληψης υποχρέωσης, μόνο στην περίπτωση που έχουν αναληφθεί νόμιμα εντός του 2022.
ii) Για τον έλεγχο συνδρομής της ανωτέρω προϋπόθεσης, πρέπει οι οικονομικές υπηρεσίες των φορέων να μεριμνούν ώστε στα δικαιολογητικά των δαπανών που εκκαθαρίζονται από αυτές, εκτός από τη νέα απόφαση ανάληψης υποχρέωσης του έτους 2023, να επισυνάπτεται και η απόφαση της αντίστοιχης ανάληψης και ανατροπής της του έτους 2022.
3. Επισημαίνεται και πάλι η υποχρέωση πιστής και αυστηρής τήρησης των περί αναλήψεως υποχρεώσεων διατάξεων, προς αποφυγή της ακυρότητας των σχετικών πράξεων και ενόψει των ευθυνών των αρμοδίων οργάνων, που προβλέπονται από τις διατάξεις των άρθρων 24 και 25 του ν. 4270/2014 (Α.143) και των άρθρων 11 και 12 του π.δ. 80/2016.
4. Τέλος, υπενθυμίζεται ότι για δαπάνες που διενεργούνται μέχρι 30.12.2022 από τις υπηρεσίες των περιπτώσεων (i), (ii) και (iii) της παρ. 3γ του άρθρου 24 του ν. 4270/2014 και για τις οποίες εφαρμόζονται από 01.01.2023 οι διατάξεις της αριθ. 2/53983/0026/27-06-2019 κ.υ.α, «Ηλεκτρονική διακίνηση δικαιολογητικών δαπανών», όπως ισχύει, οι σχετικές με την άσκηση καθηκόντων ΓΔΟΥ αρμοδιότητες δεν δύναται να ασκούνται από την ανωτέρω ημερομηνία και εφεξής από τις-αρμόδιες ΔΥΕΕ. Συνεπώς, στις περιπτώσεις αυτές οι εν λόγω αρμοδιότητες περιέρχονται αυτοδικαίως στις οικονομικές υπηρεσίες των οικείων φορέων.
Β. Απορρόφηση πιστώσεων
1. Προκειμένου να επιτευχθεί η πληρωμή του κατά το δυνατόν μεγαλύτερου μέρους των υποχρεώσεων που έχουν αναληφθεί σε βάρος των πιστώσεων του εκτελούμενου προϋπολογισμού, είναι απαραίτητο οι οικονομικές υπηρεσίες να προβούν στην ενημέρωση των επιμέρους κεντρικών και περιφερειακών υπηρεσιών του φορέα τους, για την άμεση αποστολή των δικαιολογητικών δαπανών σε αυτές ή στις ΔΥΕΕ, στις οποίες έχουν ανατεθεί καθήκοντα οικονομικών υπηρεσιών για την πληρωμή των σχετικών δαπανών τους.
2. Επισημαίνεται ιδιαίτερα ότι: α) δικαιολογητικά δαπανών που θα αποσταλούν μετά το πρώτο 10ήμερο του Δεκεμβρίου ενδεχομένως να μην καταστεί δυνατό να ενταλματοποιηθούν λόγω έλλειψης χρόνου για την ολοκλήρωση των σχετικών ελεγκτικών κ.λπ. διαδικασιών, με συνέπεια τη μη απορρόφηση πιστώσεων με ευθύνη των εμπλεκόμενων υπηρεσιών, β) απλήρωτες υποχρεώσεις του τρέχοντος οικονομικού έτους: αα) αναλαμβάνονται εκ νέου και κατά προτεραιότητα σε βάρος των πιστώσεων του επόμενου οικονομικού έτους δεσμεύοντας ισόποσα τις πιστώσεις του προϋπολογισμού του φορέα (παρ. 7 του άρθρου 66 του ν. 4270/2014, όπως ισχύει και παρ. 3 του άρθρου 4 του π.δ. 80/2016) και ββ) καθίστανται ληξιπρόθεσμες οφειλές μετά την πάροδο ενενήντα (90) ημερών από την ημερομηνία που ορίζεται στη σύμβαση ή την ημερομηνία παραλαβής του παραστατικού που αποδεικνύει την ύπαρξη της οφειλής (παρ.5.γ. του άρθρου 8 του π.δ.80/2016), γ) η μεταβολή των απλήρωτων υποχρεώσεων, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι ληξιπρόθεσμες οφειλές, επηρεάζουν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του Κρατικού Προϋπολογισμού, δ) η μείωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών αποτελεί προτεραιότητα, ε) για τις δαπάνες που δεν έχει δεσμευθεί, κατά τις κείμενες διατάξεις και οδηγίες – εγκυκλίους, η αναγκαία πίστωση, δεν είναι δυνατή σε καμία περίπτωση η εκκαθάριση και ενταλματοποίησή τους, στ) με τις διατάξεις της παρ. Ζ του άρθρου πρώτου του ν. 4152/2013 (Α.107) προβλέπονται: αα) συγκεκριμένες προθεσμίες για την πληρωμή των πιστωτών του Δημοσίου για τις εμπορικές συναλλαγές, ββ) υποχρέωση καταβολής τόκων υπερημερίας και εφάπαξ αποζημίωση σε περίπτωση υπέρβασης των προθεσμιών αυτών, και ζ) με την παρ. 1 του άρθρου 69Ζ του ν.4270/2014 καθορίζονται: i) η προθεσμία αποστολής δικαιολογητικών από την υπηρεσία του διατάκτη στην αρμόδια οικονομική υπηρεσία, ii) η προθεσμία για την έκδοση του σχετικού χρηματικού εντάλματος και iii) η προθεσμία για την πληρωμή αυτού.
Τονίζεται, επίσης, ότι δεν δικαιολογείται σε καμιά περίπτωση η αποστολή σωρευτικά των δικαιολογητικών πληρωμής δαπανών του φορέα στο τέλος του οικονομικού έτους, καθόσον έχει, πέραν των άλλων, ως συνέπεια τη σημαντική επιβάρυνση του Κρατικού Προϋπολογισμού, λόγω ακριβώς της καταβολής των ανωτέρω αποζημιώσεων, τη δημιουργία σοβαρών προβλημάτων στον πραγματοποιούμενο έλεγχο, αλλά και στους διενεργούμενους από τις ΔΟΥ συμψηφισμούς και γενικότερα στη διεκπεραίωση του έργου των αρμόδιων οικονομικών υπηρεσιών (ΓΔΟΥ, ΠΟΥ, ΔΥΕΕ).
3. α. Ειδικά, για τις δαπάνες που πληρώνονται με χρηματικά εντάλματα μέσω της Ενιαίας Αρχής Πληρωμής (ΕΑΠ.), η εφαρμογή της ΕΑΠ θα είναι ανοικτή και θα δέχεται αρχεία από τις ΓΔΟΥ και τις αρμόδιες ΔΥΕΕ με τελευταία πληρωμή στις 29/12/2022 ως εξής:
α)Για τα χρηματικά εντάλματα μηνός Νοεμβρίου 2022 από την Τρίτη 15/11/2022 έως και την Τετάρτη 30/11/2022 για πληρωμή που θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 14/12/2022 και
β)Για τα χρηματικά εντάλματα μηνός Δεκεμβρίου 2022 από τη Δευτέρα 5/12/2022 έως και την Τρίτη 13/12/2022 για πληρωμή που θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 29/12/2022.
β. Ιδιαίτερα επισημαίνεται η ανάγκη επίσπευσης στην πληρωμή δαπανών για μισθώματα κτιρίων όπου στεγάζονται δημόσιες υπηρεσίες.
4. Αναφορικά με τα αιτήματα συμψηφισμών των οικονομικών υπηρεσιών των φορέων της Κεντρικής Διοίκησης και για την αποφυγή ακυρώσεων χρηματικών ενταλμάτων για τα οποία έχει προηγηθεί έκδοση γραμματίου είσπραξης από τις ΔΟΥ, θα πρέπει όλα τα σχετικά αιτήματα συμψηφισμών να αποσταλούν προς τη φορολογική Αρχή με καταληκτική ημερομηνία την 22η.12.2022, δεδομένου ότι ο υπολειπόμενος χρόνος για την υλοποίησή τους είναι ιδιαίτερα περιορισμένος, ενώ ως καταληκτική ημερομηνία για την διεκπεραίωση των συμψηφισμών από τις ΔΟΥ ορίζεται η 28η.12.2022 . Εφιστάται η προσοχή στο γεγονός ότι στο τέλος του έτους εκκρεμή εντάλματα ακυρώνονται αυτόματα και συνεπώς οι ΔΟΥ. δεν πρέπει να προχωρούν στη διενέργεια συμψηφισμών επί εκκρεμών αιτημάτων μετά το πέρας του τρέχοντος έτους.
Τονίζεται ότι οι οικονομικές υπηρεσίες μετά τη λήψη απάντησης από την ΔΟΥ περί διενέργειας συμψηφισμού, οφείλουν να εξοφλούν άμεσα πριν τη λήξη του οικονομικού έτους τα χρηματικά εντάλματα (ΧΕ). Ανεξόφλητα ΧΕ που ακυρώθηκαν λόγω λήξης οικονομικού έτους και για τα οποία έχει γίνει συμψηφισμός, έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία εσφαλμένων καταγραφών των εσόδων του Δημοσίου και πλασματικής μείωσης των οφειλών των δικαιούχων. Ως συνέπεια, καθίσταται δυσχερής, τόσο η τακτοποίηση των εν λόγω λαθών από τις αρμόδιες υπηρεσίες, όσο και η εξόφληση των ΧΕ κατά την επανέκδοσή τους στο νέο οικονομικό έτος.
5. Καθίσταται αυτονόητο ότι οι αρμόδιες οικονομικές υπηρεσίες των φορέων της Κεντρικής Διοίκησης πρέπει να προβαίνουν στην άμεση εξόφληση των δαπανών του φορέα τους. Τέλος, επισημαίνεται ότι εκκρεμότητες που υφίστανται σε ορισμένες κατηγορίες δαπανών και οφείλονται σε καθυστερήσεις των οργάνων των ΓΔΟΥ/ΠΟΥ για την αναζήτηση επιμέρους στοιχείων ή/και δικαιολογητικών εξόφλησης των δαπανών (ΙΒΑΝ, κληρονομητήριο, πιστοποιητικό συγχώνευση εταιριών κ.λπ), οδηγούν στην αδικαιολόγητη αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου με δυσμενείς συνέπειες στον δημοσιονομικό σχεδιασμό και στη ρευστότητα της αγοράς.
Γ. Εφαρμογή Ηλεκτρονικής Διακίνησης Δικαιολογητικών
Σύμφωνα με τις διατάξεις της αριθ. 2/53983/0026/27-06-2019 κυα «Ηλεκτρονική διακίνηση δικαιολογητικών δαπανών», όπως ισχύει, τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά των δαπανών όλων των υπηρεσιών των φορέων της ΚΔ, υποβάλλονται ηλεκτρονικά για εκκαθάριση και πληρωμή στις αρμόδιες οικονομικές υπηρεσίες των φορέων, οι οποίες αναλαμβάνουν αποκλειστικά τις αρμοδιότητες, που είχαν μεταβιβαστεί στις κατά τόπον ΔΥΕΕ βάσει της αριθ. 2/99988/0004/30.12.2016 ΚΥΑ (Β. 4480/30.12.2016) κατ’ εξουσιοδότηση της παρ. 3γ του άρθρου 24 του ν. 4270/2014.
Συνεπώς από 01.01.2023, οι σχετικές με την άσκηση καθηκόντων ΓΔΟΥ αρμοδιότητες δεν δύναται να ασκούνται πλέον για τις δαπάνες των υπηρεσιών αυτών από τις ΔΥΕΕ, οι οποίες θα πρέπει:
• Αφού προβούν μέχρι το τέλος του τρέχοντος οικονομικού έτους στην ανατροπή, κατόπιν σχετικής
ανακλητικής απόφασης του Κύριου ή Δευτερεύοντα Διατάκτη, των αποφάσεων ανάληψης υποχρεώσεων, να ενημερώσουν αμελλητί τις αρμόδιες οικονομικές υπηρεσίες για τις πραγματοποιηθείσες ανατροπές αποστέλλοντας για κάθε απόφαση ανάληψη υποχρέωσης και την αντίστοιχη ανακλητική απόφαση, ώστε με την έναρξη του νέου έτους να προβούν στις προβλεπόμενες ενέργειες για δέσμευση των σχετικών πιστώσεων,
• Να επιστρέψουν άμεσα με τη λήξη του τρέχοντος έτους στις υπηρεσίες των φορέων τα δικαιολογητικά
των δαπανών που δε θα καταστεί δυνατό να ενταλματοποιηθούν ή πληρωθούν εντός του 2022, για να υποβληθούν αυτά μέσω της εφαρμογής της Ηλεκτρονικής Διακίνησης Δικαιολογητικών στην αρμόδια οικονομική υπηρεσία κατά το έτος 2023. Τα ανωτέρω ισχύουν πλην των περιπτώσεων κατά δίνεται εξαίρεση από την ανωτέρω κ.υ.α. όπως ισχύει.
Ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών
Θεόδωρος Σκυλακάκης