Σ.Τ.Ε. 388/2005

Αλλοδαπή ναυτιλιακή επιχείρηση. Απαλλαγή από το φόρο. Προϋποθέσεις. Όρος της αμοιβαιότητας:
Συμβουλίου της Επικρατείας (Β΄ Τμήματος)

Αριθ. απόφασης: 388/2005

Πρόεδρος: Φ. Στεργιόπουλος, Αντιπρόεδρος ΣτΕ,

Εισηγήτρια: Σπ. Χρυσικοπούλου, Πάρεδρος ΣτΕ

Δικηγόροι: Αθαν. Τσιοκάνης, Πάρεδρος Ν.Σ.Κ., Κων. Σουμάκης

Φορολογία Εισοδήματος Νομικών Προσώπων (Ν.Δ. 3843/1958, άρθρο 4)

Αλλοδαπή ναυτιλιακή επιχείρηση. Απαλλαγή από το φόρο. Προϋποθέσεις. Όρος της αμοιβαιότητας: Το εισόδημα αλλοδαπής ναυτιλιακής επιχείρησης που προέρχεται από την εκμετάλλευση πλοίων με ξένη σημαία και πραγματοποιείται στην Ελλάδα, απαλλάσσεται από τον επιβαλλόμενο, με το Ν.Δ. 3843/1958 φόρο, εφόσον και οι ελληνικές ναυτιλιακές επιχειρήσεις δεν καταβάλλουν πράγματι φόρο για τα αντίστοιχα εισοδήματά τους, στο κράτος, την ιθαγένεια του οποίου έχει η αλλοδαπή επιχείρηση.

Απορρίπτεται αίτηση αναίρεσης του Δημοσίου.

[…] 3. Επειδή, κατά το τελευταίο εδάφιο της περίπτωσης δ΄ του άρθρου 4 του Ν.Δ. 3843/1958 “περί φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων” (Α΄ 148), το οποίο προστέθηκε με το άρθρο 9, παρ. 1 του Ν.Δ. 4444/1964 (Α΄ 221), “Επί αλλοδαπών επιχειρήσεων και οργανισμών εγκατεστημένων ή μη εν Ελλάδι εκμεταλλευομένων πλοία ή αεροσκάφη υπό ξένην σημαίαν, υπόκειται εις φόρον, λογιζόμενον ως προκύπτον εν Ελλάδι το κέρδος εκ της μεταφοράς επιβατών, εμπορευμάτων και λοιπών πραγμάτων εν γένει ελληνικών λιμένων και αερολιμένων και μέχρι του λιμένος προορισμού ή μέχρι του αλλοδαπού λιμένος ή αερολιμένος επιβιβάσεως των επιβατών ή μεταφορτώσεως των εμπορευμάτων εις πλοίον ή αεροσκάφος ετέρας αλλοδαπής επιχειρήσεως”. Εξάλλου, κατά την παράγραφο 2 του άρθρου 6 του ίδιου Ν.Δ. 3843/1958, όπως τo άρθρο αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 14 του Ν.Δ. 1077/1971 (Α΄ 273), “Απαλλάσσονται του φόρου τα ακόλουθα εισοδήματα των επομένων νομικών προσώπων: Α (…) Β (…) Γ (…) Δ. Επί τω όρω της αμοιβαιότητος, τα υπό των αλλοδαπών επιχειρήσεων εκ της εκμεταλλεύσεως πλοίων υπό ξένην σημαίαν και αεροσκαφών πραγματοποιούμενα κέρδη εν Ελλάδι”. Από την τελευταία αυτή διάταξη συνάγεται ότι το εισόδημα αλλοδαπής ναυτιλιακής επιχείρησης, που προέρχεται από την εκμετάλλευση πλοίων με ξένη σημαία και πραγματοποιείται στην Ελλάδα, απαλλάσσεται από τον επιβαλλόμενο με το Ν.Δ. 3843/1958 φόρο, εφόσον και οι ελληνικές ναυτιλιακές επιχειρήσεις δεν καταβάλλουν πράγματι φόρο για τα αντίστοιχα εισοδήματά τους στο κράτος, την ιθαγένεια του οποίου έχει η αλλοδαπή επιχείρηση.

4. Επειδή, στην προκείμενη περίπτωση, το διοικητικό εφετείο δέχθηκε τα εξής: “Η (ήδη αναιρεσίβλητη) αλλοδαπή ναυτιλιακή εταιρία με έδρα την Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας, κατά την κρινόμενη διαχειριστική περίοδο 1.1 έως 31.12.1983, έχοντας την εκμετάλλευση των υπό σαουδαραβική σημαία πλοίων SΑ…. και NA…. ΤΑΙ… ΙΙ, ΤΑΙ… IV, και NO…. και του υπό παναμαϊκή σημαία πλοίου ART…., πραγματοποίησε ακαθάριστα έσοδα από ναύλους για μεταφορές φορτίων από ελληνικά λιμάνια σε λιμάνια του εξωτερικού 86.214.773 δρχ. και καθαρά κέρδη 8.621.478 δρχ. Η φορολογική αρχή, αφού έλαβε υπόψη ότι η Ελληνική Δημοκρατία δεν είχε συνάψει με το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας σύμβαση για την αποφυγή της διπλής φορολογίας, εξέδωσε σε βάρος της (αναιρεσίβλητης) το (ένδικο) φύλλο ελέγχου φορολογίας εισοδήματος, με το οποίο της επέβαλε τον αναλογούντα φόρο 3.634.347 δρχ. και πρόσθετο φόρο 5.451.521 δρχ. λόγω μη υποβολής δήλωσης. Κατά του πιο πάνω φύλλου ελέγχου η (αναιρεσίβλητη) άσκησε προσφυγή (ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Πειραιά). Με την προσφυγή αυτή προέβαλε ότι τα προαναφερόμενα καθαρά κέρδη απαλλάσσονται του φόρου στην Ελλάδα ενόψει της αντίστοιχης απαλλαγής στη Σαουδική Αραβία των εισοδημάτων που πραγματοποιούν οι ελληνικές ναυτιλιακές εταιρίες. Για να αποδείξει δε τον παραπάνω ισχυρισμό της προσκόμισε: 1) το από 17.12.1985 πιστοποιητικό του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου της Τζέντα Σαουδικής Αραβίας, νομίμως θεωρημένο από το Γενικό Προξενείο της Ελλάδος στην Τζέντα, στο οποίο αναφέρεται ότι “σύμφωνα με τη σαουδαραβική νομοθεσία, οι ελληνικές ναυτιλιακές εταιρίες δεν υπόκεινται σε φορολογία για τα κέρδη και τους ναύλους που αποκτήθηκαν στο Βασίλειο από το 1980 μέχρι σήμερα, ημέρα εκδόσεως του πιστοποιητικού αυτού” και 2) την κατά πολύ προγενέστερη πιστοποίηση (12.10.1983) του Προξενικού Τμήματος της Πρεσβείας της Σαουδαραβίας, στην οποία αναφέρεται, ότι “η Κυβέρνηση της Σαουδαραβίας δεν χρεώνει κανένα ποσό για φόρους σε πλοία με ελληνική σημαία ή ελληνικής ιδιοκτησίας που μεταφέρουν προϊόντα Σαουδαραβίας”. Το διοικητικό πρωτοδικείο, αφού έκρινε ότι η αναιρεσίβλητη “ως εδρεύουσα στην Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας απαλλάσσεται του φόρου εισοδήματος για τα κέρδη που πραγματοποίησε στην Ελλάδα από την εκμετάλλευση των παραπάνω πλοίων της με ξένη σημαία (σαουδαραβική και παναμαϊκή)”, δέχθηκε την προσφυγή και ακύρωσε το πιο πάνω φύλλο ελέγχου.

5. Επειδή, όπως αναφέρεται περαιτέρω στην προσβαλλόμενη απόφαση, το διοικητικό εφετείο, δικάζοντας έφεση του Δημοσίου, έλαβε υπόψη ότι “από τα προαναφερόμενα πιστοποιητικά που είχε προσκομίσει πρωτοδίκως η εφεσίβλητη (αναιρεσίβλητη), προκύπτει σαφώς ότι σύμφωνα με τη σαουδαραβική νομοθεσία οι ελληνικές ναυτιλιακές εταιρίες που εκμεταλλεύονται πλοία με ελληνική ή μη σημαία δε φορολογούνται στη Σαουδική Αραβία για τα κέρδη που πραγματοποιούν εκεί και συνεπώς υφίσταται αμοιβαιότητα μεταξύ των δύο χωρών προκειμένου να τύχουν φορολογικής απαλλαγής στην Ελλάδα τα κέρδη που πραγματοποιούν εδώ οι σαουδαραβικές επιχειρήσεις από την εκμετάλλευση όλων των πλοίων τους με ξένη σημαία σαουδαραβική ή μη (ΣτΕ 4032, 4036, 4039/1990). Εξάλλου, σκοπός της διατάξεως του άρθρου 6 παρ. 2 περ. Δ΄ του Ν.Δ. 3843/1958 είναι να εξασφαλισθεί το αφορολόγητο των εισοδημάτων των ελληνικών επιχειρήσεων στη χώρα εκείνη στην οποία ανήκει η επιχείρηση με όμοιο αντικείμενο που λειτουργεί στην Ελλάδα και συνεπώς ο τρόπος που παρέχεται η απαλλαγή αυτή από την αλλοδαπή πολιτεία είναι ανάλογος με το είδος και τη μορφή λειτουργίας του πολιτειακού καθεστώτος κάθε χώρας”. Με τις σκέψεις δε αυτές, το διοικητικό εφετείο επικύρωσε την πρωτόδικη απόφαση και απέρριψε την έφεση του Δημοσίου. Η κρίση αυτή του διοικητικού εφετείου είναι νόμιμη, σύμφωνα με όσα έχουν εκτεθεί στη σκέψη 3, αφού το δικαστήριο δέχθηκε ότι στη Σαουδική Αραβία οι ελληνικές ναυτιλιακές επιχειρήσεις δε φορολογούνται ούτε με βάση το εσωτερικό δίκαιο της χώρας αυτής ούτε στην πράξη φορολογούνται και συνεπώς, υπάρχει αμοιβαιότητα, δε χρειαζόταν δε η ύπαρξη ρητής διάταξης τυπικού ή ουσιαστικού νόμου που να προβλέπει σχετική φορολογική απαλλαγή των ελληνικών επιχειρήσεων στη χώρα αυτή, όπως αβασίμως προβάλλει το Δημόσιο.

6. Επειδή, σύμφωνα με όσα έχουν εκτεθεί, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί