Σ.Τ.Ε. 885/2005

Επιβολή φόρου 5% επί μεταβίβασης ονομαστικών μετοχών
Συμβουλίου της Επικρατείας (Β΄ τμήματος)

Αριθ. απόφασης: 885/2005

Προεδρεύων: Ηλ. Παπαγεωργίου, Σύμβουλος ΣτΕ,

Εισηγητής: Ι. Συμπλής, Πάρεδρος ΣτΕ

Δικηγόροι: Στεφ. Δέτσης, Πάρεδρος Ν.Σ.Κ., Κων. Λύτρας

Φόρος μεταβίβασης μετοχών (Ν. 2214/1994, άρθρο 24, παρ. 1).

Επιβολή φόρου 5% επί μεταβίβασης ονομαστικών μετοχών: Για τη μεταβίβαση ονομαστικών μετοχών εταιρειών που εμπίπτουν στις διατάξεις του άρθρου 24, παρ. 1 εδαφ. δεύτερο του Ν. 2214/1994 (δηλαδή ημεδαπών ανωνύμων εταιρειών, πλην των ξενοδοχειακών, των ασχολουμένων με την ανέγερση και πώληση οικοδομών και των τελουσών υπό εκκαθάριση, των οποίων τα κεφάλαια, περιλαμβανομένων των πάσης φύσεων αποθεματικών, είναι επενδεδυμένα σε αστικά ακίνητα κατά ποσοστό εξήντα τοις εκατό (60%) και άνω, ανεξαρτήτως του αντικειμένου των εργασιών τους) επιβάλλεται φόρος με συντελεστή πέντε τοις εκατό (5%) εις βάρος του μεταβιβάζοντος, υπολογιζόμενος επί της αξίας των κατά τον χρόνο της μεταβίβασης και εάν ακόμη οι μετοχές των εταιριών αυτών θα ήσαν υποχρεωτικώς ονομαστικές και ως μετοχές εταιριών που εμπίπτουν, λόγω του αντικειμένου των εργασιών τους, στις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της αυτής ως άνω παραγράφου.

Δεκτή αίτηση αναίρεσης του Δημοσίου. Παραπομπή σε 7μελή σύνθεση, λόγω σπουδαιότητας.

[…] 3. Επειδή, στο άρθρο 24 του Ν. 2214/1994 (Α΄ 75) ορίζονται τα εξής: “1. Οι μετοχές των ημεδαπών ανώνυμων εταιριών, που έχουν ως αντικείμενο εργασιών την εκμετάλλευση κλινικών, διαγνωστικών κέντρων, κέντρων αποθεραπείας και αποκατάστασης, γηροκομείων, εκπαιδευτηρίων, φροντιστηρίων, ινστιτούτων επαγγελματικής κατάρτισης, επαγγελματικών σχολών και γενικά την παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης ή εκπαίδευσης οποιασδήποτε μορφής και βαθμίδας, είναι υποχρεωτικά ονομαστικές στο σύνολό τους. Η ανωτέρω υποχρέωση ισχύει και για τις λοιπές ημεδαπές ανώνυμες εταιρίες, με εξαίρεση τις ξενοδοχειακές, αυτές που ασχολούνται με την ανέγερση και πώληση οικοδομών, καθώς και τις εταιρείες που τελούν υπό εκκαθάριση, εφόσον τα κεφάλαιά τους στα οποία περιλαμβάνονται και τα πάσης φύσεως αποθεματικά που έχουν σχηματίσει είναι επενδεδυμένα σε αστικά ακίνητα κατά ποσοστό εξήντα τοις εκατό (60%) και άνω. 2. Οι υφιστάμενες ανώνυμες εταιρίες που εμπίπτουν στις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού και το μετοχικό τους κεφάλαιο καλύπτεται συνολικά ή μερικά με μετοχές ανώνυμες, υποχρεούνται, μέσα σε προθεσμία έξι (6) μηνών από τη δημοσίευση αυτού του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, να μετατρέψουν αυτές σε ονομαστικές. Αν η ανωτέρω προθεσμία παρέλθει άπρακτη, ο προϊστάμενος της αρμόδιας για τη φορολογία της εταιρίας Δ.Ο.Υ. εκδίδει πράξη κατά της ανώνυμης εταιρίας, με την οποία επιβάλλει σε βάρος της για κάθε μήνα καθυστέρησης, ανεξάρτητα αν υπήρχε ή όχι δόλος ή αμέλεια, πρόστιμο που ορίζεται σε ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) επί της κατά το χρόνο έκδοσης της πρώτης πράξης αξίας του συνόλου των μετοχών της, η οποία προσδιορίζεται με ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 12 του Ν.Δ. 118/1973 (ΦΕΚ 202 Α΄). 3. Για τις ανώνυμες εταιρίες, που εμπίπτουν στις διατάξεις του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού, εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις τηςπαραγράφου 2 του άρθρου αυτού, καθώς και των παραγράφων 4 και 5 του άρθρου 13 του Ν. 4459/1965 (ΦΕΚ 35 Α΄), όπως ισχύουν μετά την τροποποίησή τους με το άρθρο 51 του Ν. 542/1977 (ΦΕΚ 41 Α΄). Στην περίπτωση που η αξία των αστικών ακινήτων ανώνυμης εταιρίας υπερβεί το εξήντα τοις εκατό (60%) του κεφαλαίου της, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται και τα πάσης φύσεως αποθεματικά σε κάποια διαχειριστική περίοδο, η ανώνυμη εταιρία υποχρεούται να προβεί στην ονομαστικοποίηση των μετοχών της μέσα σε έξι (6) μήνες από το τέλος αυτής της διαχειριστικής περιόδου. Εξαιρετικά για τις ανώνυμες εταιρίες που είναι εισηγμένες ή εισάγονται στο Χρηματιστήριο δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις των παραγράφων 4 και 5 του άρθρου 13 του Ν. 4459/1965. 4. Για την επιβολή του Προστίμου των προηγούμενων παραγράφων και γενικά της διαδικασίας βεβαίωσης και είσπραξης, εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις του άρθρου 16 του Ν.Δ. 3843/1958”. Εξάλλου, με τις παραγράφους 4 και 5 του άρθρου 13 του Ν. 4459/1965, όπως το άρθρο αυτό είχε αντικατασταθεί με το άρθρο 51 του Ν. 542/1977 και ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο, πριν οι παράγραφοι 4 και 5 αυτού καταργηθούν με την παράγραφο 8 του άρθρου 3 του νόμου 2753/1999 (Α΄ 249), ορίζοντο τα ακόλουθα: “4. Εφ΄ εκάστης εξ επαχθούς αιτίας μεταβιβάσεως μετοχών των ανωνύμων εταιρειών, περί ων αι διατάξεις της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου, επιβάλλεται φόρος επί συντελεστή πέντε επί τοις εκατόν (5%) εις βάρος του μεταβιβάζοντος, υπολογιζόμενος επί της αξίας αυτών, κατά τον χρόνον της μεταβιβάσεως. Διά τον προσδιορισμόν της αξίας των μετοχών, λαμβάνεται υπ΄ όψιν η αξία αυτών, διά την εξεύρεσιν της οποίας εφαρμόζονται αναλόγως αι διατάξεις του άρθρου 12 του Ν.Δ. 118/1973 “περί Κώδικος Φορολογίας κληρονομιών, δωρεών, προικών και κερδών εκ λαχείων”. Διά την μεταβίβασιν των μετοχών συντάσσεται υποχρεωτικώς συμβολαιογραφικόν έγγραφον. 5. Δι΄ εκάστην μεταβίβασιν μετοχών των περί ων η παραγρ. 1 του παρόντος ανωνύμων εταιρειών, οι συμβαλλόμενοι υποχρεούνται, προ της συντάξεως του μεταβιβαστικού συμβολαίου, να επιδώσουν κοινήν δήλωσιν εις διπλούν, προς τον Οικονομικόν Έφορον τον αρμόδιον διά την φορολογίαν εισοδήματος της ανωνύμου εταιρείας και να καταβάλλουν εξ ολοκλήρου συν τη δηλώσει τον αναλογούντα φόρον. Δι΄ αποφάσεων του Υπουργού των Οικονομικών, δημοσιευομένων διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως, καθορισθήσονται ο τύπος και το περιεχόμενον της δηλώσεως ως συμβολαίου μεταβιβάσεως των μετοχών, τα της καταβολής και αποδόσεως του φόρου και πάσα εν γένει λεπτομέρεια αναγκαία διά την εφαρμογήν των διατάξεων του παρόντος άρθρου”.

4. Επειδή από τον συνδυασμό των διατάξεων που παρετέθησαν στην προηγούμενη σκέψη προκύπτει ότι οι ρυθμίσεις δευτέρου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 24 του Ν. 2214/1994 είναι, κατά την αληθή έννοιά τους, αυτοτελείς σε σχέση με τις ρυθμίσεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου αυτής. Επομένως, για τη μεταβίβαση ονομαστικών μετοχών εταιρειών που εμπίπτουν στις διατάξεις του εν λόγω δευτέρου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 24 του ως άνω νόμου (δηλαδή ημεδαπών ανωνύμων εταιρειών, πλην των ξενοδοχειακών, των ασχολουμένων με την ανέγερση και πώληση οικοδομών και των τελουσών υπό εκκαθάριση, των οποίων τα κεφάλαια, περιλαμβανομένων των πάσης φύσεως αποθεματικών, είναι επενδεδυμένα σε αστικά ακίνητα κατά ποσοστό εξήντα τοις εκατό (60%) και άνω, ανεξαρτήτως του αντικειμένου των εργασιών τους) επιβάλλεται φόρος με συντελεστή πέντε τοις εκατό (5%) εις βάρος του μεταβιβάζοντος, υπολογιζόμενος επί της αξίας των κατά τον χρόνο της μεταβιβάσεως και αν ακόμη οι μετοχές των εταιριών αυτών θα ήσαν υποχρεωτικώς ονομαστικές και ως μετοχές εταιριών που εμπίπτουν, λόγω του αντικειμένου των εργασιών τους, στις διατάξεις τoυ πρώτου εδαφίου της αυτής ως ανω παραγράφου.

5. Επειδή, εν προκειμένω, το Διοικητικό Εφετείο δέχθηκε με την προσβαλλομένη απόφαση τα εξής: Ο αναιρεσίβλητος, κύριος 47.250 μετοχών της μη εισηγμένης στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών ανώνυμης εταιρείας “Η.Ι.Μ.Γ.Κ. Α.Ε.”, υπέβαλε στην ΔΟΥ ΦΑΕΕ Αθηνών, για την μεταβίβαση των εν λόγω μετοχών, συνολικής αξίας 123.076.923 δραχμών, την 184/30.12.1998 δήλωση φόρου μεταβιβάσεως ονομαστικών μετοχών, υπό την επιφύλαξη ότι η μεταβίβαση αυτή δεν υπόκειται σε φόρο, καθ΄ όσον η ανώνυμη εταιρεία της οποίας μεταβιβάζονται οι μετοχές, εκμεταλλευόμενη ιδιωτικό θεραπευτήριο, εμπίπτει στις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 24 του Ν. 2214/1994 και, λόγω αυτού, δεν δύναται να υπαχθεί και σε αυτές του δευτέρου εδαφίου της παραγράφου αυτής, ώστε να δύναται να επιβληθεί φόρος για τη μεταβίβαση των μετοχών της. Το διοικητικό εφετείο, κατ΄ αποδοχήν εφέσεως του αναιρεσιβλήτου, ακύρωσε τελικά την σιωπηρή απόρριψη από την φορολογική αρχή της ανωτέρω επιφυλάξεως, με την αιτιολογία ότι φόρος επιβάλλεται για τη μεταβίβαση υποχρεωτικώς ονομαστικών μετοχών ανωνύμων εταιρειών, λόγω του ότι οι εταιρείες αυτές εμπίπτουν στις διατάξεις του δευτέρου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 24 του Ν. 2214/1994 (ως “λοιπές ημεδαπές ανώνυμες εταιρείες”) και όχι για τη μεταβίβαση ονομαστικών μετοχών εταιρειών που έχουν υποχρέωση ονομαστικοποιήσεως των μετοχών τους δυνάμει του πρώτου εδαφίου της αυτής παραγράφου (στις διατάξεις του οποίου υπάγονται, μεταξύ άλλων, οι εταιρείες που έχουν ως αντικείμενο την εκμετάλλευση ιδιωτικού θεραπευτηρίου, ως είναι η εταιρεία, η μεταβίβαση των μετοχών της οποίας εφορολογήθη εν προκειμένω), ανεξαρτήτως του αν οι εταιρείες αυτές θα είχαν την ίδια υποχρέωση ως εμπίπτουσες και στις διατάξεις του δευτέρου εδαφίου της εν λόγω παραγράφου. Η ως άνω κρίση, βάσει της οποίας το Διοικητικό Εφετείο εδέχθη ότι η επίδικος μεταβίβαση μετοχών δεν υπέκειτο σε φόρο για μόνο το λόγο ότι η ανώνυμος εταιρεία της οποίας μεταβιβάστηκαν οι μετοχές ενέπιπτε στις διατάξεις του ως άνω πρώτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 24 του Ν. 2214/1994, χωρίς να εξετάσει αν αυτή εμπίπτει και στις διατάξεις του δευτέρου εδαφίου της παραγράφου αυτής, είναι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση, πλημμελώς αιτιολογημένη, για τους λόγους που έχουν εκτεθεί στην προηγούμενη σκέψη. Θα έπρεπε, συνεπώς, να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση και να αναιρεθεί η προσβαλλομένη απόφαση. Λόγω όμως της σοβαρότητος του ως άνω ζητήματος, αναγομένου στην ορθή έννοια και ερμηνεία των διατάξεων του άρθρου 24 του Ν. 2214/1994, το Τμήμα, υπό την παρούσα σύνθεσή του, κρίνει ότι πρέπει να παραπεμφθεί η υπόθεση στο Τμήμα με 7μελή σύνθεση και να ορισθεί εισηγητής ο Πάρεδρος, Ιωάννης Σύμπλης.