Σ.Τ.Ε. 476/2006

Ατελής εισαγωγή αναπηρικού επιβατικού αυτοκινήτου και οδήγηση αυτού χωρίς να επιβαίνει στο αυτοκίνητο ο δικαιούχος ανάπηρος

Συμβουλίου της Επικρατείας

(Β΄ Τμήματος, 7μελούς)

Αριθ. απόφασης: 476/2006

Πρόεδρος: Φ. Στεργιόπουλος, Αντιπρόεδρος ΣτΕ,

Εισηγήτρια: Α. Συγγούνα, Πάρεδρος ΣτΕ

Δικηγόροι: Ν. Μοσχοβάκος, Γ. Καρακώστας, Πάρεδρος Ν.Σ.Κ.

Τελωνειακά θέματα (τελωνειακός κώδικας, `Αρθρο 100, Ν. 490/1976, άρθρο 1).

Ατελής εισαγωγή αναπηρικού επιβατικού αυτοκινήτου και οδήγηση αυτού χωρίς να επιβαίνει στο αυτοκίνητο ο δικαιούχος ανάπηρος: Η περίπτωση αυτή δεν συνιστά λαθρεμπορία, αλλά αποτελεί απλή τελωνειακή παράβαση, η οποία συνεπάγεται την επιβολή προστίμου 100.000 δρχ. Σε περίπτωση που η μετακίνηση του αυτοκινήτου οφείλεται σε εξαιρετικές ή επείγουσες περιστάσεις ή έγινε αποκλειστικώς και μόνο για την εξυπηρέτηση των αναγκών του αναπήρου, ούτε το ανωτέρω πρόστιμο επιβάλλεται.

Λόγω σπουδαιότητας παραπέμπεται η υπόθεση στην Ολομέλεια.

[…] 3. Επειδή, το άρθρο 100, παρ. 1 του Τελωνειακού Κώδικα (Ν. 1165/1918, ΦΕΚ 73), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του ΑΝ.Ν. 2081/1939 (ΦΕΚ 495) ορίζει ότι λαθρεμπορία είναι “α) η εντός των συνόρων του Κράτους εισαγωγή ή εξ αυτών εξαγωγή εμπορευμάτων υποκειμένων, είτε εις εισαγωγικόν δασμόν, είτε εις εισπραττόμενον εν τοις Τελωνείοις τέλος, φόρον ή δικαίωμα, άνευ γραπτής άδειας της αρμοδίας τελωνειακής αρχής ή εν άλλω παρά τον ωρισμένον παρ΄ αυτής τόπω ή χρόνω και β) πάσα οιαδήποτε ενέργεια, σκοπούσα να στερήση το Δημόσιον των υπ΄ αυτού εισπρακτέων δασμών, τελών, φόρων και δικαιωμάτων επί των εισαγομένων εκ τnς αλλοδαπής ή εξαγομένων εμπορευμάτων και αν έτι ταύτα εισεπράχθησαν κατά χρόνον και τρόπον έτερον ή τον υπό του νόμου οριζόμενον”. Εξάλλου, το άρθρο 1, παρ. 1 του Ν. 490/1976 (ΦΕΚ 330) ορίζει ότι απαλλάσσονται από τους δασμούς, φόρους, εισφορές, δικαιώματα και τέλη, καθώς και από τον ειδικό φόρο καταναλώσεως που εισπράττονται κατά την εισαγωγή επιβατικά αυτοκίνητα που προορίζονται για ανάπηρους πολέμου, αξιωματικούς και οπλίτες. Η παρ. 6 του ίδιου άρθρου ορίζει ότι:

“Η διάθεσις των εν παρόντι άρθρω αναφερομένων ειδών εις ετέρας χρήσεις, πλην των προς εξυπηρέτησιν των προσωπικών αναγκών του αναπήρου και n καθ΄ oιoνδήπoτε τρόπον προ της καταβολής των δασμών και λοιπών φόρων μεταβίβασης της κυριότητος αυτών συνεπάγεται, εκτός των υπό της τελωνειακής νομοθεσίας προβλεπομένων κυρώσεων και την εις το διηνεκές στέρησιν του δικαιώματος της ατελούς εισαγωγής των ειδών τούτων”. Περαιτέρω, το άρθρο 16, παρ. 1 του Ν. 1798/1988 (ΦΕΚ 166) ορίζει ότι οι απαλλαγές που προβλέπονται από τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 1 του Ν. 490/1976, όπως αυτές ισχύουν, παρέχονται και σε άλλες κατηγορίες αναπήρων, η παρ. δε 6 του ίδιου άρθρου ορίζει ότι η ανωτέρω διάταξη του άρθρου 1, παρ. 6 του Ν. 490/1976 εφαρμόζεται και για τους ανάπηρους αυτούς. Τέλος, το άρθρο 9 του Ν. 1906/1990 (ΦΕΚ 157) ορίζει ότι: “Το άρθρο 2 της Δ. 697/35/20.3.1990 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ 190 Β), που κυρώθηκε με το Ν. 1884/1990 (ΦΕΚ 81 Α), αντικαθίσταται ως ακολούθως: “`Αρθρο 2: 1. Τα επιβατικά αυτοκίνητα που εισάγονται ή έχουν εισαχθεί ατελώς, με βάση τις διατάξεις ατελείας που ισχύουν για τους ανάπηρους, επιτρέπεται εκτός από τον ίδιο τον ανάπηρο να οδηγούν και ένα ή δύο άλλα πρόσωπα, ύστερα από έγκριση της αρμόδιας τελωνειακής αρχής υπό τον όρο ότι θα επιβαίνει στο αυτοκίνητο ο δικαιούχος της ατέλειας ανάπηρος. 2. Τα παραπάνω πρόσωπα, που πρέπει να έχουν ερασιτεχνική τουλάχιστον άδεια οδήγησης, θα ορίζονται από τον ενδιαφερόμενο ανάπηρο και δεν μπορεί να διαμένουν μακριά από τον τόπο κατοικίας του αναπήρου. Η εκδιδόμενη από την τελωνειακή αρχή έγκριση για την οδήγηση του αυτοκινήτου θα χορηγείται στον ανάπηρο και θα κοινοποιείται στην ειδική υπηρεσία τελωνειακών ερευνών (Ε.Υ.Τ.Ε.) και στην υποδιεύθυνση ή τμήμα τροχαίας της περιοχής όπου κατοικεί ο ανάπηρος. 3. Με την επιφύλαξη των διατάξεων της παρ. 6 του άρθρου 1 του Ν. 490/1976 (ΦΕΚ 331 Α), η οδήγηση του αυτοκινήτου χωρίς να επιβαίνει σ΄ αυτό ο δικαιούχος ανάπηρος συνιστά απλή τελωνειακή παράβαση, η οποία συνεπάγεται την επιβολή προστίμου 100.000 δραχμών. Το παραπάνω πρόστιμο δεν επιβάλλεται, εφόσον αποδεικνύεται κατά τρόπο αδιαμφισβήτητο ότι η μετακίνηση του αυτοκινήτου οφείλεται σε εξαιρετικές ή επείγουσες περιστάσεις ή εγένετο αποκλειστικά και μόνο για την εξυπηρέτηση των αναγκών του αναπήρου. Το βάρος της απόδειξης φέρουν ο οδηγός του αυτοκινήτου και ο δικαιούχος της ατέλειας ανάπηρος. 4. Αρμόδια για την επιβολή του παραπάνω προστίμου είναι η τελωνειακή αρχή, στην περιφέρεια της οποίας διαπιστώθηκε η παράβαση, η οποία προβαίνει στην έκδοση καταλογιστικής πράξης με τη διαδικασία που προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 99 του Τελωνειακού Κώδικα”.

4. Επειδή κατά τη γνώμη του Τμήματος, από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι η κατά παράβαση αυτών οδήγηση του αυτοκινήτου χωρίς να επιβαίνει σ΄ αυτό ο δικαιούχος ανάπηρος δεν αποτελεί, αυτή καθεαυτή, λαθρεμπορία, αφού το άρθρο 9 του Ν. 1906/1990 ρητά ορίζει ότι η εν λόγω χωρίς την παρουσία του αναπήρου οδήγηση συνιστά απλή τελωνειακή παράβαση, η οποία συνεπάγεται την επιβολή προστίμου 100.000 δραχμών, προβλέπει δε στη συνέχεια ότι ούτε το πρόστιμο αυτό επιβάλλεται, εφόσον αποδεικνύεται κατά τρόπο αδιαμφισβήτητο ότι η μετακίνηση του αυτοκινήτου οφείλεται σε εξαιρετικές ή επείγουσες περιστάσεις ή ότι εγένετο αποκλειστικά και μόνο για την εξυπηρέτηση των αναγκών του αναπήρου, πράγμα που σημαίνει ότι, αν δεν αποδεικνύονται τα ανωτέρω (αν δηλαδή η μετακίνηση του αυτοκινήτου χωρίς την παρουσία του αναπήρου δεν έγινε ούτε λόγω εξαιρετικών ή επειγουσών περιστάσεων ούτε για την εξυπηρέτηση αποκλειστικά και μόνο των αναγκών του αναπήρου), η οδήγηση του αυτοκινήτου χωρίς την παρουσία του αναπήρου συνιστά απλή τελωνειακή παράβαση με συνέπεια την επιβολή γι΄ αυτήν προστίμου 100.000 δραχμών. Και ναι μεν τα ανωτέρω προβλέπονται υπό την επιφύλαξη των διατάξεων της παρ. 6 του άρθρου 1 του Ν. 490/1976, από την διάταξη όμως αυτή δεν προκύπτει αντίθετο συμπέρασμα, γιατί με αυτήν ορίζεται απλώς ότι σε περίπτωση διάθεσης του αυτοκινήτου σε άλλες χρήσεις, που δεν μπορεί, πάντως, να συνίστανται μόνο στο ότι οδηγήθηκε από άλλον χωρίς να επιβαίνει σ΄ αυτό ο ανάπηρος, πέραν των τελωνειακών κυρώσεων επιβάλλεται και στέρηση του δικαιώματος ατελούς εισαγωγής αυτοκινήτου. Λόγω, όμως, της σπουδαιότητας του ζητήματος αυτού και της αντίθετης επί του θέματος αυτού νομολογίας του Αρείου Πάγου (βλ. ΑΠ 1072/1998), το Τμήμα κρίνει ότι το ζήτημα αυτό πρέπει να παραπεμφθεί στην Ολομέλεια, σύμφωνα με το άρθρο 14 παρ. 2 εδ. β΄ του Π.Δ. 18/1989 (Α΄ 8).